رفع فیلتر و دسترسی آزاد شهروندان به پلتفرم‌های محدود شده از جمله شعارهای مهم دولت چهاردهم محسوب می شود که با گذشت چندماه دولت جهت حل مشکل شهروندان گام مهمی برداشت با نگاه کارشناسی و تحلیل وضعیت موجود دو پلتفرم واتس اپ و گوگل پلی رفع فیلتر شدند که این امر از سوی بسیاری از کارشناسان و مسئولان اقدامی مثبت ارزیابی شد.

اعمال محدودیت برای برخی سایت‌ها یا پلتفرم‌ها از گذشته و در همه کشورها از جمله ایران بسته به سیاستی که درباره این موضوع دارند، انجام شده است، اما ایجاد محدودیت دسترسی به برخی از پلتفرم‌های محبوب طی سال‌های گذشته، بعضا نارضایتی‌هایی برای کاربران به همراه داشته است؛ اقدامی که به اعتقاد کارشناسان، اجرای آن بر فضای کسب‌ و کار مجازی هم تاثیر گذار بوده است.

موضوع رفع فیلترینگ و دسترسی آزاد به سکوهای فیلترشده به عنوان یکی از وعده‌های دولت چهاردهم و در قبال مطالبه مردم عنوان شد و با شروع کار دولت، در دستور کار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، از باب مطالعه آسیب‌های فنی و شناخت وضعیت موجود قرار گرفت و تأکید شد که بحث فیلترینگ با بررسی های کارشناسی بر طرف می‌شود.

مسعود پزشکیان پس از استقرار در پاستور این وعده خود را از یاد نبرد. دولت از مهرماه با همان رویکرد وفاق، موضوع رفع فیلترینگ را در جلسات شورای عالی فضای مجازی مطرح کرد و آن را پیش برد. گرچه این روند هم به دلیل همین رویکرد دولت، کمی زمان‌بر شد اما بالاخره در روز چهارم دی گام اول برای تحقق وعده دولت برداشته و واتس آپ و گوگل‌پلی رفع فیلتر شد.

بر این اساس موضوع رفع فیلترینگ و دسترسی آزاد به سکوهای فیلترشده به عنوان یکی از وعده‌های دولت چهاردهم و در قبال مطالبه مردم عنوان شد و با شروع کار دولت، در دستور کار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، از باب مطالعه آسیب‌های فنی و شناخت وضعیت موجود قرار گرفت و تأکید شد که بحث فیلترینگ با بررسی های کارشناسی بر طرف می‌شود.

تا اینکه طبق اعلام رییس جمهور، این موضوع در جلسه سران قوا بررسی شده و در نهایت توافق صورت گرفت که به شورای عالی فضای مجازی برود و در آنجا با وجود نگاه‌های خاص، کار کارشناسی دیگری روی این موضوع بگیرد. در نهایت پس از فراز و نشیب‌ها سرانجام در جلسه شورای عالی فضای مجازی که چهارم دی ماه برگزار شد، تصمیم‌گیر شد که دو پلتفرم واتس اپ و گوگل پلی رفع فیلتر شوند و بسته جامعی از اقدامات به تصویب رسید.

انجام این اقدام با واکنش‌های متعددی که روبرو شد؛ به طوری که ابوالحسن فیروزآبادی – رئیس پیشین شورای عالی فضای مجازی- از آن چیزی که اتفاق افتاد ارزیابی مثبتی اعلام کرد.

رفع فیلترینگ ادامه می‌یابد؟

پس از رفع فیلتر دو سکوی گفته شده این سوال مطرح شد که کدام سکوها در مراحل بعدی در دستور کار رفع فیلتر قرار می گیرند. مسئولان در این زمینه معتقدند معنای حکمرانی فضای مجازی لزوما مسدودسازی نیست بنابراین برنامه رفع فیلترنیگ‌ ادامه دارد، به طوری که گفته شد رفع فیلتر تلگرام و یوتیوب در دستور کار شورای عالی فضای مجازی و وزیر ارتباطات قرار دارد و این امیدواری وجود دارد که زودتر انجام شود.

کارشناسان براین باورهستند رفع فیلتر توسط دولت باعث افزایش دسترسی به داده ها می‌شود و کاربران به سراغ فیلترشکن ها نروند در غیر این صورت کار انجام به سختی انجام می شود.

با این حال سید ستارهاشمی – وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات – همان روزهای ابتدایی رفع فیلترینگ گوگل پلی و واتس اپ اعلام کرد: طرحی که در شورای عالی فضای مجازی برای رفع فیلتر تصویب شد، ادامه داشته و در دستور کار است. پیگیری این مسائل براساس بحث های کارشناسی و زبان مشترک است. تلاش ما این است که مسیری که فکر می‌کنیم درست است را دنبال کنیم.

در این راستا فاطمه مهاجرانی- سخنگوی دولت- درباره آخرین وضعیت رفع فیلتر سایر سکوها اظهار کرد: همانگونه که می دانید اظهار امیدواری کرده بودم و قول نداده بودم هنوزهم اظهارامیدواری می‌کنم که فیلترینگ برداشته شود و واقعاً اینکه این فرایند کی به نتیجه می رسد نمی توانم عدد دقیقی را اعلام کنم و پیشنهاد می کنم در صورت پیگیری با افراد حقیقی و حقوقی که در شورای عالی فضای مجازی هستند پیگیری که من در این زمینه اطلاعاتم کافی نیست.

بررسی‌ها نشان می‌دهد رفع فیلتر دو سکوی گفته شده مزیت‌های بسیاری به همراه داشته به گونه‌ای که رفع فیلتر گوگل پلی منجر به رشد چشمگیر دانلود بازی‌های ایرانی و استقبال کاربران از این بازی‌ها شده است و این امر کمک شایانی به رشد صنعت بازی‌های ویدئویی در ایران می‌کند.

از سوی دیگر افزایش استفاده از واتس‌اپ از سوی کاربران هم سبب کاهش تعداد کاربران پیام‌رسان‌های داخلی که طی سالها رشد و توسعه قابل توجهی پیدا کرده بودند، نشد و به گفته مسئولان، شاهد ریزش کاربران در پیام‌رسان‌های داخلی نبودیم.