کاهش نامحسوس قیمت اینترنت
منبع: روزنامه دنیای اقتصاد
نوشته: سونیتا سراب‌پور
«با کاهش 20 درصدی قیمت اینترنت، طبق وعده خود عمل کرده و نرخ این سرویس در کشور با کاهش مواجه خواهد شد.» این جملات اظهارات اخیر محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات است که به شکل یک ویدئوی 60 ثانیه‌ای روی شبکه اجتماعی آپارات قرار گرفته است. وی در این فایل ویدئویی تاکید می‌کند که براساس قولی که به مردم داده بود نه‌تنها قیمت اینترنت در کشور افزایش پیدا نخواهد کرد بلکه با کاهش 20 درصدی همراه خواهد بود.
وی در توضیح اینکه این میزان کاهش مربوط به چه بخش‌هایی از سرویس اینترنت خواهد شد، می‌گوید: «10 درصد از این میزان کاهش قیمت اینترنت مربوط به شرکت زیرساخت، حدود 7 درصد مربوط به شرکت مخابرات و حدود 2 درصد نیز مربوط به شرکت‌های ندا یا PAP خواهد بود.» براساس اظهارات وی بعد از توافقات لازم بین ارگان‌های درگیر در بخش اینترنت کشور کاهش 20 درصدی مورد تصویب کمیسیون سازمان تنظیم مقررات قرار گرفته و از هفته آینده نیز ابلاغ خواهد شد. واعظی ابراز امیدواری کرد که این کاهش 20 درصدی اینترنت تا قبل از پایان سال توسط شرکت‌های ندا اعمال شود.
داستان کاهش قیمت سرویس اینترنت داستان جدیدی نیست و مدیران پیشین وزارت ارتباطات نیز برنامه‌هایی برای کاهش قیمت سرویس اینترنت به اجرا درآوردند اما در نهایت هیچ‌یک از این برنامه‌ها باعث کاهش قیمت اینترنت و جلب رضایت کاربران اینترنت در کشور نشده است. در مقابل تمامی برنامه‌هایی که وزارت ارتباطات برای کاهش قیمت اینترنت در نظر گرفته است اما عده‌ای از فعالان اینترنتی مشکل اینترنت کشور را قیمت آن نمی‌دانند بلکه کیفیت و سرعت پایین این سرویس را معضل اصلی این بخش دانسته و بر این باورند که وزارت ارتباطات باید هرچه سریعتر برنامه‌ای برای بهبود کیفیت سرعت اینترنت کشور در نظر بگیرد.
کاهش قیمت‌هایی که محسوس نیست
یکی از اصلی‌ترین وعده‌های محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت یازدهم، حل مشکلات بخش اینترنت کشور است. وی در اکثر گفت‌وگوهای خود تاکید کرده که تمام تلاش خود را برای دسترسی کاربران خانگی به اینترنت پرسرعت با کیفیت و با قیمت مناسب به‌کار خواهد بست. حالا او در آخرین اظهار نظرش در این خصوص اعلام کرده که به وعده
خود در بخش قیمت اینترنت عمل کرده و به‌زودی قیمت سرویس اینترنت با کاهش20 درصدی همراه خواهد بود. کاهش جدید قیمت اینترنت در راستای مصوبه اخیر سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی بود که اواخر دی ماه سال جاری خبر آن منتشر شد.
براساس این مصوبه قرار بود در نرخ‌های مربوط به قیمت دسترسی کاربر به اینترنت، نرخ پهنای باند ارائه شده از سوی شرکت ارتباطات زیرساخت و قیمت‌های مربوط به خدمات شرکت‌های اینترنتی بازنگری صورت بگیرد. حالا هم وزیر ارتباطات اعلام کرده که با توافقات انجام شده بین ارگان‌های مختلف از جمله زیرساخت، شرکت مخابرات و شرکت‌های ندا، کاهش 20 درصدی سرویس اینترنت در کمیسیون سازمان تنظیم مقررات تصویب شده و تا قبل از پایان سال این سرویس در کشور با کاهش قیمت در اختیار کاربران قرار خواهد گرفت.
تاکنون طرح‌های گوناگونی برای کاهش قیمت اینترنت از سوی نهادهایی همچون سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، زیرساخت و دیگر بخش‌های مرتبط، مطرح شده که برخی از این کاهش قیمت اجرا و برخی دیگر نیز در مرحله اجرا به فراموشی سپرده شده است. اولین کاهش قیمت روی سرویس اینترنت به سال 90 باز می‌گردد که از سوی شرکت ارتباطات زیرساخت اعمال شد.
محمود خسروی، مدیرعامل این شرکت در آن زمان گفته بود که، تخفیف 20 درصدی پهنای باند برای شرکت‌های ندا (خدمات‌دهنده اینترنت پرسرعت) در طول یکسال گذشته به صورت علی‌الحساب، در صورتحساب‌های شرکت‌های فعال در این حوزه اعمال شده است.
همچنین وی تاکید کرده بود که این پایان تخفیف در این حوزه نخواهد بود و تا پایان سال90، تخفیف دیگری برای شرکت‌های ندا در نظر گرفته خواهد شد؛ چرا که شرکت زیرساخت به دنبال راهکاری است تا این سرویس را با قیمت مناسب‌تر به کاربران عرضه کند. اما در نهایت نیز این وعده بدون اجرا و تنها در حد یک خبر باقی ماند. در حال حاضر اکثر فعالان حوزه فناوری اطلاعات نسبت به بالا بودن قیمت سرویس اینترنت در مقابل کیفیت پایین آن در کشور ابراز ناخرسندی می‌کنند.برای مثال محمد سلیمانی، وزیر پیشین ارتباطات و فناوری اطلاعات که تا قبل از واگذاری تصدی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به تقی‌پور، کیفیت و قیمت اینترنت در کشور را مناسب می‌دانست در گفت‌وگویی اعلام کرده بود که قیمت در حوزه اینترنت نسبتا بالا است که آن هم دلیل بین‌المللی دارد زیرا از خارج از کشور خریداری میشود که باید کاهش یابد.
فعالان این عرصه دلیل گرانی اینترنت را به مسائل مختلفی ارتباط می‌دهند اما اکثر آنها معتقدند دلیل اصلی گرانی اینترنت در کشور انحصار توزیع پهنای باند توسط شرکت زیرساخت است. منتقدان می‌گویند تا بخش خصوصی به خرید اینترنت ورود نکند وضع تغییری نخواهد کرد و کاهش‌های 20 درصدی اینترنتی برای کاربران نهایی ملموس نخواهد بود.
اما گویا وزارت ارتباطات در دولت جدید برای شکست انحصار ورود پهنای باند به کشور نیز برنامه‌هایی در نظر دارد و در این خصوص وعده‌هایی اعلام کرده است. برای مثال نصراله جهانگرد مدتی پیش در حاشیه برگزاری نوزدهمین دور از الکامپ اعلام کرده بود که طرح آزادسازی واردات پهنای باند به کشور هم‌اکنون در دستور کار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی قرار گرفته است. رگولاتوری از نظر قانونی در حال بررسی این موضوع است و ما موافق هستیم که بخش خصوصی زیر نظر شرکت ارتباطات زیرساخت، پهنای باند اینترنت در کشور را تامین و توزیع کند.
بهای بالا برای کیفیت پایین
کاهش قیمت اینترنت به داستان افزایش پهنای باند اینترنت در کشور دچار شده است. درحالی‌که افزایش‌های پله‌ای پهنای باند در دولت جدید موجب رضایت کاربران نهایی نسبت به کیفیت و سرعت اینترنت خود نشده، تاکنون کاهش قیمت اینترنت نیز با رضایت کاربران این بخش همراه نبوده است. به باور بسیاری از فعالان بازار دولت به جای کاهش قیمت اینترنت باید به فکر بهبود وضعیت کیفیت سرویس‌های اینترنتی در کشور باشد.
احمد نخجوانی، مدیرعامل شرکت شاتل، با اعلام اینکه سرویس اینترنت در کشور قیمت مناسبی دارد می‌گوید:«متاسفانه ما در بازاری فعالیت می‌کنیم که دولت به دنبال این است که هر طور شده قیمت در این بازار را تثبیت کند. در این شرایط هم اعداد و ارقام به ما نشان میدهد که قیمت اینترنت در کشور ما به مراتب پایین‌تر از کشورهای دیگر است.
اما کاربران ایرانی در مقابل این قیمت، سرویس مطلوبی هم دریافت نمی‌کنند و همین سبب نارضایتی آنها میشود به باور وی در حالی کاربران ایرانی برای یک سرویس نامطلوب هزینه پرداخت می‌کنند که هیچ‌گاه آنها نسبت به قیمت این سرویس در کشور شکایت نداشته‌اند و بیشتر از کیفیت و سرعت پایین اینترنت خود شاکی بوده‌اند.
نخجوانی بالا بودن قیمت سرویس اینترنت ایران را در مقایسه با کیفیت آن به انحصار موجود در بازار پهنای باند ارتباط میدهد و تصریح می‌کند: «درحال حاضر تقریبا 70 درصد هزینه یک سرویس اینترنتی برای شرکت‌های اینترنتی فعال در این بازار را هزینه پهنای باند دریافتی از زیرساخت، هزینه انتقال پهنای باند بین مراکز مخابراتی و برق تشکیل میدهد و 30 درصد باقی مانده نیز هزینه تجهیزات شرکت‌ها و نیروی انسانی است. براساس اظهارات وی در واقع 70 درصد قیمت یک سرویس اینترنتی را انحصار پهنای باند توسط شرکت زیرساخت و مخابرات تعیین می‌کند. نخجوانی بر این باور است که سازمان تنظیم مقررات به جای بازنگری یا کاهش تعرفه سرویس اینترنت بهتر است شرایط بازار رقابتی را فراهم کند تا قیمت با شرایط بهینه و توسط خود بازار تعیین شود.
آخرین آمار ارائه شده از سوی اتحادیه مخابرات (itu) در زمینه دسترسی کشورهای جهان به اینترنت با سرعت بالا، نشان میدهد که ایران در ردیف کشورهایی همچون بوتان، کنیا، بنین و گویان با سرعت دسترسی به پهنای باند اینترنت 256 کیلوبیتی قرار دارد و کشورهایی مانند بنگلادش، موریس و ساحل عاج از این نظر اوضاع بهتری نسبت به کشورمان دارند. جایگاه غیرقابل قبول ایران در رتبه‌بندی‌های حوزه فاوا در حالی است که براساس برنامه پنجم توسعه کشور، ایران باید تا پایان سال 95 رتبه دوم منطقه را از نظر فناوری به خود اختصاص دهد و 60 درصد خانوارها نیز به اینترنت پرسرعت مجهز باشند.