عدم سرمایه‌گذاری روی اینترنت ثابت و شبکه فیبرنوری تهدیدی در درازمدت برای کشور
در حالی که این روزها بیش‌تر استفاده کاربران اینترنتی به ارتباطات سیار محدود میشود، اما ارتباطات ثابت در بسیاری از حوزه‌های پهن‌باند به ویژه خدمات ویدیویی و ابری، لازم است و به اعتقاد مسوولان، بدون آن، تحول در کسب‌وکارها و صنایع و درنتیجه تحول دیجیتالی امکانپذیر نخواهد بود.
پایین بودن تعرفه اینترنت در اپراتورهای موبایلی موجب شده تمایل افراد به استفاده از اینترنت موبایل به‌جای ثابت باشد و این موضوع باعث شده برخی از شرکت‌های FCP و ارائه‌دهنده اینترنت ثابت، کم‌کم دچار مشکلات مالی و از بازار خارج شوند و درنتیجه مشترکشان را هم از دست بدهند؛ به اعتقاد مسوولان، اگر این شرکت‌ها نتوانند کارشان را حفظ کنند، این صنف دچار بحران خواهد شد.
همان‌طور که محمدباقر اثنی‌عشری – رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور – معتقد است، به دلیل نرخ پایینی که اپراتورهای موبایل برای دیتا ارائه می‌دهند، اپراتورهای ثابت با ریزش مشتری روبه‌رو هستند. از طرفی در ۱۰ سال گذشته، اپراتور ثابت رشد کمی داشته و اکنون رشدش منفی شده است و در نتیجه مردم هم ترجیح می‌دهند با توجه به تعرفه پایین موبایل،ADSL خود را تمدید نکرده و از موبایل استفاده کنند اما این موضوع در درازمدت برای ایران خوب نیست.
اثنی‌عشری با بیان این‌که اینترنت موبایل سرویسی است که محدودیت‌هایی دارد، می‌گوید: شما اگر بخواهید پهنای باند، اینترنت اشیاء و تلویزیون‌های اینترنتی را داشت باشید، مجبورید اینترنت ثابت را توسعه دهید اما عدم سرمایه‌گذاری روی اینترنت ثابت و شبکه فیبر نوری در درازمدت یک تهدید برای مملکت است.
از سوی دیگر، فرامرز رستگار – دبیر سندیکای صنعت مخابرات – با تاکید بر ایجاد تعادل بین اپراتورهای ثابت و موبایل معتقد است: باید اینترنت را در شبکه‌های ثابت توزیع کنیم و اصل تامین‌کنندگی هم همین است. شبکه ثابت و موبایل باید هم‌افزایی ایجاد کنند؛ به این معنا که وقتی در حال حرکت هستید، اپراتور موبایل سرویس می‌دهد اما وقتی به یک محل ثابت می‌رسید، از شبکه ثابت استفاده کنید و فشاری برروی شبکه موبایل نباشد. زیرا پهنای باند موبایلی که در حال سکون هم از آن استفاده شود، در حال حرکت دچار مشکل میشود.
مخابرات زیرساخت‌هایش را به اشتراک بگذارد
در این راستا بهزاد اکبری – عضو هیات مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت – با اشاره به وضعیت خوب توسعه دسترسی‌ها در بخش ارتباطات سیار، توسعه در بخش دسترسی ارتباطات ثابت را مناسب ندانسته و می‌گوید: زیرساخت‌هایی که در بخش ارتباطات ثابت داریم مثل سیم‌های مسی و زیرساخت‌های پسیو (Passive) شبکه‌های درون‌شهری (فیبرهای نوری، کانال‌ها و غیره) در اختیار شرکت مخابرات ایران است که برای ایجاد تحول در بخش دسترسی ارتباطات ثابت و حرکت به سمت فناوری‌های پیشرفته‌تر از ADSL، که برای کشور یک نیاز اساسی است، باید آنها را با سایر اپراتورها به اشتراک بگذارد.
بر اساس اطلاعات سایت وزارت ارتباطات، وی هم‌چنین اظهار کرد: بدون اشتراک زیرساخت‌های پسیو در لایه دسترسی سیم مسی و درون‌شهری موجود در نزد مخابرات ایران، ایجاد تحول در دسترسی پهن باند ثابت امکانپذیر نخواهد بود. اهمیت این مساله از آن جهت است که دسترسی پهن‌باند ثابت از ضرورت‌های شکل‌گیری بسیاری از خدمات پهن‌باند به ویژه در حوزه خدمات ویدیویی و ابری است، بدون این‌گونه دسترسی، تحول در کسب وکارها و صنایع کشور و شکل‌گیری دامنه وسیعی از خدمات پهن‌باند و درنتیجه تحول دیجیتالی و حرکت به سمت اقتصاد دیجیتالی برای کشور امکانپذیر نخواهد بود.
عضو هیات مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت با رد این نظر که به دلیل توسعه خوب شبکه ارتباطات سیار، بی‌نیاز از شبکه ارتباطات ثابت هستیم، می‌گوید: ایران کشور پهناور و پرجمعیتی است، بدون شک دسترسی پهن‌باند سیار به هیچ وجه در کشور ما نمی‌تواند جایگزین دسترسی پهن‌باند ثابت شود. تجربه کشورهای اروپایی و سایر کشورهای با شرایط مشابه ما این موضوع را نشان می‌دهد. رسیدن به سرانه مصرف دیتای دنیا تنها با دسترسی پهن‌باند سیار سرمایه‌گذاری بسیار عظیمی نیاز دارد که از عهده اپراتورهای سیار ما خارج است.
منابع مخابرات، منابع ملی محسوب میشود
در شرایط حاضر تنها ۱۷درصد ترافیک دیتای دنیا در بستر شبکه‌های موبایل است و مابقی در بستر ارتباطات ثابت است. در حالی که در کشور ما بیش از ۶۰ درصد ترافیک دیتا در بستر شبکه‌های موبایل است. بنابراین توسعه ارتباطات ثابت برای کشور یک ضرورت جدی و کلید حل این مساله هم شرکت مخابرات ایران است. به عبارتی منابعی که شرکت مخابرات در اختیار دارد، ظرف ۴۰ تا ۵۰ سال گذشته شکل گرفته و از همین رو منابع ملی محسوب میشود و بر اساس گفته کارشناسان، باید آنها را به اشتراک بگذارد که با استفاده از این منابع و مشارکت سایر اپراتورهای ثابت، شاهد تحول در بخش دسترسی پهن‌باند ثابت باشیم.
بر این اساس، حرکت به سمت نسل جدید فناوری‌هایی مانند ۵G، بدون اشتراک زیرساخت‌ها معنی ندارد؛ در تکنولوژی ۵G چگالی شبکه آنچنان بالاست که در مناطق شهری باید حجم بسیار زیادی فیبر و دکل BTS احداث شود، پس اشتراک زیرساخت‌ها و حتی شبکه به عنوان یکی از استراتژی‌های مهم، توسط رگولاتوری و مهم‌تر خود اپراتورهای ثابت و سیار باید مورد توجه جدی قرار گیرد و اپراتورهای غالب مثل مخابرات ایران باید به آن تن دهند چراکه هم به نفع خود آن‌هاست و هم به نفع ایران است.
در این راستا، طی سه سال گذشته، اپراتورهای سیار با سرمایه‌گذاری‌های خود دسترسی پهن‌باند سیار را بسیار خوب توسعه داده‌اند، به‌طوری‌که همه شهرهای کشور تحت پوشش نسل سوم و چهارم تلفن همراه قرار گرفته‌اند. تاجایی‌که برپایه گزارش مقایسه‌ای موسسه اوپن سیگنال در پوشش نسل چهارم از خیلی از کشورهای همسایه همچون ترکیه وضعیت بهتری داریم. حتی وضعیت ما به لحاظ پوشش از بعضی کشورهای اروپایی مثل ایتالیا نیز بهتر است، هرچند به لحاظ کیفیت با آنها فاصله داریم.
چالش توسعه فناوری‌های پیشرفته با پنج یورو در ماه
در مجموع، اپراتورها، شرکت‌های خصوصی هستند و فاکتورهای اقتصادی برای آنها خیلی مهم است و به اعتقاد کارشناسان، برای توسعه شبکه نیاز به افزایش درآمد دارند که این موضوع یکی از چالش‌های وضعیت فعلی آن‌هاست، البته این چالش همه اپراتورها در دنیاست ولی برای اپراتورهای ما در ایران چالش بزرگ‌تری است.
طبق اعلام مسوولان، باید توجه داشت متوسط درآمد اپراتورهای ثابت در اروپا ۵۰ یورو به ازای هر کاربر است اما در ایران متوسط درآمد اپراتورهای ثابت زیر ۴۰ هزار تومان در ماه به ازای هر مشترک است که کمتر از چهار یورو میشود. با توجه به این موضوع، توسعه شبکه و حرکت به سمت فناوری‌های پیشرفته دسترسی پهن‌باند ثابت با دریافت چهار یا پنج یورو از هر مشترک در ماه واقعا چالش بزرگی است.
با توجه به این موضوع و بر اساس سخنان عضو هیات مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت ایران، اگر اقتصاد اپراتورها مدل درستی نداشته باشد، موضوع توسعه چالش‌برانگیز خواهد شد. بنابراین در بخش‌هایی باید دولت به کمک آید و در بخش‌هایی نیز اپراتورها باید بهینه‌سازی کرده و بهره‌وری خود را افزایش دهند. ضمن این‌که مهمترین کار این است که اپراتورها هزینه زیرساخت‌ها را پایین بیاورند که تنها راه آن، آن‌هم در کشوری با متوسط درآمد پایین، اشتراک زیرساخت‌ها میان اپراتورهاست و بدون آن مشکل خواهیم داشت.