آیا اپراتورهای ایرانی ۳G را خاموش می‌کنند
در حالی که در ایران هنوز بیش از ۲۰ میلیون مشترک تلفن همراه ایران از نسل سوم (۳G) استفاده می کنند، اپراتورهای تلفن همراه در دنیا به دنبال خداحافظی با نسل ۳ هستند. در جدیدترین خبر، اعلام شده است که ودافون در ایتالیا ۳G را خاموش می‌کند تا از فرکانس‌های این فناوری برای ۴G استفاده کند. آیا اپراتورهای تلفن همراه در ایران نیز می‌توانند ۳G را خاموش کنند؟
شرکت ودافون که بزرگ‌ترین اپراتور تلفن همراه در اروپا محسوب میشود، اعلام کرده فرآیند خاموش کردن ۳G در ایتالیا را آغاز کرده است. ودافون ایتالیا گفته است خداحافظی با نسل ۳ تلفن همراه را از ۲۵ ژانویه امسال (۶ بهمن) آغاز کرده و در ۲۸ فوریه (۱۰ اسفند) به پایان می‌رساند. این اپراتور پیش از این اعلام کرده بود ۳G خود در شهر دهلی هند را از ۱۵ ژانویه امسال (۲۶ دی) خاموش می‌کند. ودافون در فوریه سال گذشته نیز نسل ۳ را در کشور هلند خاموش کرد.
با توجه به مهاجرت مشترکان تلفن همراه به نسل ۴، اپراتورها تصمیم گرفته‌اند با ۳G خداحافظی کرده و فرکانس‌های این فناوری را به ۴G یا حتی ۵G اختصاص دهند. هرچند این تصمیم ممکن است دسترسی برخی از مشترکان به اینترنت را قطع کرده و احتمالا برای MVNOها (اپراتورهای مجازی تلفن همراه) نیز مشکلاتی را به دنبال خواهد داشت.
در ایران نیز اپراتورهای تلفن همراه به فکر خاموش کردن ۳G هستند، هرچند با توجه به تعداد مشترکان این نسل و گرانی شدید گوشی تلفن همراه در بازار، ممکن است از رده خارج شدن ۳G با تاخیر بیشتری نسبت به اروپا رخ دهد.
۳G در ایران
همراه اول به عنوان اپراتوری که بیشترین تعداد مشترکان تلفن همراه و ۳G را دارد، مدتی است به فکر خاموش کردن آن افتاده است. مرتضی طاهری‌بخش، معاون فنی و توسعه شبکه همراه اول در گفت‌وگو با پیوست اعلام کرد این اپراتور از چند ماه پیش مطالعات خود برای خاموش کردن ۳G را آغاز کرده است. او گفت: «در ۱۴۰۲ یا ۱۴۰۳ این اتفاق خواهد افتاد. چون فرکانس مهم است. پیش‌بینی میشود تا ۲۰۲۵ همچنان مصرف شبکه ۴G رو به رشد باشد. این ترافیک به فرکانس نیاز دارد. هرچه مصرف ۴G بیشتر میشود باید از فرکانس‌های ۲G و ۳G کم و به ۴G داده شود و به جایی می‌رسیم که مصرف ۳G از درصدی پایین‌تر می‌آید و به‌صرفه نیست که روشن بماند.»
به گفته طاهری‌بخش هم‌اکنون مصرف دیتای ۳G در شبکه همراه اول به زیر ۲۰ درصد رسیده است.
بیژن عباسی آرند، مدیر عامل ایرانسل اعلام می‌کند این اپراتور در حال بررسی خاموش کردن ۳G است. او می‌گوید: «از نظر فنی فکر می‌کنم بهتر باشد ۳G را خاموش کنیم چون گوشی‌ها یا فیچرفون هستند که دیتا ندارند و ۲G را پشتیبانی می‌کنند یا اسمارت‌فون هستند که ۴G را پشتیبانی می‌کنند. الآن ترافیک دیتا روی ۳G خیلی کم است و روز‌به‌روز کمتر هم میشود. ما در شبکه بررسی کردیم که کدام راه بهتر است. مشکل اینجاست که حدود۲۰ تا ۲۵ درصد گوشی‌های داخل شبکه هنوز فیچرفون یا گوشی‌هایی هستند که ۴G را پشتیبانی نمی‌کنند. به همین دلیل هنوز تیم فنی و مارکتینگ ما به این نتیجه نرسیده‌اند که توسعه فنی را فقط روی ۴G انجام بدهند یا یکی از تکنولوژی‌ها را کنار بگذارند.»
و سرانجام، یاسر رضاخواه، مدیرعامل اپراتور سوم نیز می‌گوید این اپراتور در تهران ۱۰۶۰ سایت دارد که همگی ۴G هستند. به گفته او این اپراتور در حال ارتقا شبکه خود در شهرهای مختلف است.
با این حال براساس آمارهای سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تا پایان پاییز امسال همچنان بیش از ۲۰ میلیون مشترک تلفن همراه از خدمات ۳G استفاده می‌کنند و این رقم نشان می‌دهد اپراتورهای ایرانی تا خاموش کردن ۳G فاصله دارند.
نسل ۳ تلفن همراه در سال ۱۹۹۸ (۱۳۷۷) در دنیا معرفی شد. این نسل در ایران برای اولین بار در سال ۹۱ و با عرضه سیم‌کارت‌های اپراتور سوم تلفن همراه (رایتل) به بازار آمد؛ اما تا اپراتورهای اول و دوم تلفن همراه از پایان شهریور ۹۳ توانستند خدمات این نسل عرضه کنند و از زمان بود که ۳G در ایران گسترش یافت.
براساس آمارهای رگولاتوری، همچنان بیش از ۲۰ میلیون مشترک ۳G در ایران وجود دارد.
سرنوشت ۲G
در این میان آیا ۲G همچنان به کار خود ادامه خواهد داد؟ فناوری‌ای که در سال ۱۹۹۱ برای اولین بار در فنلاند عرضه شد و اکنون حدود ۳۰ سال از عمر آن می‌گذرد، به دلیل ارائه خدمات پایه تلفن همراه (مکالمه و پیامک) همچنان از محبوبیت بالایی برخوردار است.
ودافون که به دنبال خاموش کردن ۳G در کشورهای مختلف است اعلام کرده فناوری ۲G را همچنان روشن نگه می‌دارد زیرا این نسل همچنان مشترکان بسیاری به خصوص در مناطق روستایی دارد.
در ایران نیز اپراتورهای تلفن همراه می‌گویند مشترکان زیادی در نسل ۲ دارند. غیر از رایتل که هیچ مشترکی در ۲G ندارد، همراه اول و ایرانسل میلیون‌ها مشترک نسل ۲ دارند و بیشترین پوشش جمعیتی نیز مربوط به این نسل است.
طاهری‌بخش، معاون فنی و توسعه شبکه همراه اول می‌گوید ۲۳ تا ۲۴ درصد از مشترکان این اپراتور یعنی حدود ۱۴ تا ۱۵ میلیون نفر از نسل ۲ استفاده می‌کنند.
به نظر می‌رسد همان گونه که ورود و همه‌گیری ۳G با تاخیر زیادی در ایران رخ داد، خروج این فناوری نیز با فاصله زمانی ۳ تا ۴ ساله نسبت به دنیا اتفاق بیفتند. در این بین، گرانی شدید گوشی تلفن همراه و ناتوانی بخش زیادی از مشترکان در خرید گوشی جدید نیز می‌تواند یکی از علل روشن ماندن ۳G در ایران باشد.