صنعت تکنولوژی در روزهای اخیر در مسیر اقبال جلو رفته است؛ رکوردی که بعد از یک کاهش دیگر بعد از اعلام نتایج مالی فصل گذشته به‌دست آمد. درآمد پنج غول تکنولوژی موسوم به GAFAM (آلفابت، آمازون، فیس‌‌‌بوک، اپل و مایکروسافت) به‌طور متوسط و در مقایسه با همین دوره در سال گذشته میلادی تا ۴۰‌درصد افزایش پیدا کرده و سود آنها به رشد ۹۰‌درصدی رسیده است. شاخص‌‌‌های سهام شرکت‌های تکنولوژی از قبیل S&P ۵۰۰ هم رشد نجومی داشته است.

 

 

 

اگر آخرین گزارش‌‌‌های مالی را در نظر بگیریم، صنعت تکنولوژی در حال بازگشت به زمین است. با فرض اینکه پیش‌‌‌بینی تحلیلگران درست باشد، درآمد و سود شرکت‌های GAFAM افزایش خواهند یافت، اما کمی بیشتر از متوسط. با این اوصاف انتظار می‌رود درآمد و سود این شرکت‌ها به ترتیب تا 26 و 39‌درصد افزایش پیدا کند، بااین‌حال قیمت سهام این شرکت‌ها در حال کاهش است. این کاهش یا رکود شاهد دیگری از تغییری است که همه‌‌‌گیری کووید-19 به صنعت تکنولوژی تحمیل کرده. حالا سوال اینجاست که آیا این صنعت در مسیر تازه‌‌‌ای قرار گرفته یا دوباره در چند سال آینده به روال گذشته خود بازمی‌‌‌گردد.

 

از نظر تازه‌‌‌واردهای صنعت تکنولوژی، یکی از اولین پیش‌‌‌بینی‌‌‌ها در زمان شروع همه‌‌‌گیری کووید-19 در اوایل سال‌2020 این بود که این موضوع شرکت‌های بزرگ تکنولوژی را بزرگ‌تر خواهد کرد. برای این شرکت‌های بزرگ، همه‌‌‌گیری فرصتی بود که از افزایش تقاضا برای محصولات و خدمات دیجیتال نهایت بهره را ببرند، اما شرکت‌های کوچک‌تر که منابع کمتری برای عبور از شرایط همه‌‌‌گیری داشتند، بیشترین آسیب را متحمل شدند. اولین بخش این پیش‌‌‌بینی درست از آب درآمد، چون رشد ارزش بازار پنج شرکت بزرگ تکنولوژی آن را تایید کرد. در‌ ماه ژانویه سال‌2020 مجموع ارزش بازار آنها برابر 5/ 17‌درصد از شاخص S&P 500 بود و حالا این رقم به حدود 22‌درصد رسیده است. این نشان می‌دهد که بسیاری از شرکت‌های کوچک‌تر هم از نظر اندازه و ارزش بازار رشد کرده‌‌‌اند. همه‌‌‌گیری باعث رشد گروهی از شرکت‌ها شد که می‌توانند به‌عنوان شرکت‌های تکنولوژی رده دوم در نظر گرفته شوند که وزن آنها بر اساس ارزش بازار رشدی چشمگیر و متناسب با غول‌‌‌های تکنولوژی داشته است.

 

در برآوردی مشخص شده است که تعداد این شرکت‌های کوچک‌تر، 42 شرکت است که در سال2000 یا بعد از آن تاسیس شده بودند و در ‌ماه می ‌ارزش بازار آنها کمتر از 20 میلیارد دلار نبوده است. مجموع ارزش بازار این شرکت‌ها در ‌ماه فوریه سال 2020 برابر 22‌درصد از ارزش بازار شرکت‌های GAFAM بود و حالا این رقم به 31‌درصد رسیده است.

 

این موضوع دلایل مختلفی دارد که یکی از آنها تعداد زیاد شرکت‌هایی است که در این اواخر وارد بازار سهام شده‌‌‌اند؛ به‌ویژه استارت‌آپ‌های تکنولوژی. بر اساس اعلام شرکت سرمایه‌گذاری Renaissance Capital، از ابتدای سال تا حالا بیش از 100 استارت‌آپ تکنولوژی وارد بورس شده‌‌‌اند. صرف‌نظر از بعضی معاملات ارزش بالا، مقاومت در برابر ولع غول‌‌‌های تکنولوژی برای خرید شرکت‌های کوچک‌تر باعث شده است که روند ادغام و خرید در سال‌جاری میلادی کندتر شود. مهم‌تر از همه اینکه همه‌‌‌گیری نشان داد که بازارهای دیجیتال بزرگی وجود دارند که حاکمیت آنها در اختیار شرکت‌های GAFAM نیست. به‌عنوان مثال، در گروه شرکت‌های رده دوم، شرکت ارائه‌‌‌دهنده خدمات پرداخت ‌‌‌PayPal در صدر قرار دارد و ارزش بازار آن به 276 میلیارد دلار رسیده است.

 

با این وجود، جالب‌‌‌ترین تغییرات مربوط به کیفیت هستند. اولین تغییر آن است که صنعت تکنولوژی نسبت به گذشته وابستگی بیشتری به کلاد پیدا کرده است. «ساتیا نادلا» مدیرعامل شرکت مایکروسافت در اوایل همه‌‌‌گیری با اشاره به رشد بخش کلاد این شرکت، گفت: «ما روند تحول دیجیتالی را که در طول دو سال باید اتفاق می‌‌‌افتاد، در دو‌ماه شاهد بودیم.» مجموع درآمد سه بازیگر بزرگ بازار کلاد یعنی مایکروسافت، AWS آمازون و Cloud Platform گوگل – که بیش از 60‌درصد از خدمات زیرساخت آنلاین را ارائه می‌دهند- از 27 میلیارد دلار در فصل چهارم سال‌2019 به 38 میلیارد دلار در فصل سوم امسال رسیده است که نشان از رشد دوپنجم برابری دارد، بااین‌حال به‌نظر می‌رسد که شرکت‌های کوچک‌تر ذی‌نفعان بزرگ‌تری در عرصه کلاد باشند. در میان شرکت‌های رده دوم تکنولوژی، چهارپنجم‌‌‌شان ارائه‌‌‌دهنده خدمات کلاد هستند. ارزش بازار بعضی از آنها حالا رشد خوبی داشته است؛ Snowflake که یک پلت‌فرم دیتای مبتنی بر کلاد است، ارزشی برابر 104 میلیارد دلار دارد؛ Twilio  که ارائه‌‌‌دهنده خدمات ارتباطی برای شرکت‌ها و کسب‌‌‌وکارهاست، ارزش بازاری در حدود 61 میلیارد دلار دارد و ارزش بازار Okta که ارائه‌‌‌دهنده خدمات بررسی هویت دیجیتال کارمندان است، به 39 میلیارد دلار می‌رسد. حالا شرکت‌های تکنولوژی قدیمی‌‌‌تر هم به شکلی جدی به کلاد روی آورده‌‌‌اند. غول نرم‌‌‌افزاری Salesforce یکی از این شرکت‌های پیشرو است. Adobe غول نرم‌‌‌افزاری دیگری است که به شکلی موفق توانست برای این فرم تازه رایانش، خودش را بازآرایی کند. حتی شرکت قدیمی Oracle که از اولین بازیگران عرصه کلاد بود و همچنین شرکت SAP که بزرگ‌ترین فروشنده نرم‌‌‌افزارهای شرکتی درجهان است، حالا تلاش بیشتری برای پیوستن به این جریان می‌کنند. بزر گ‌‌‌ترین شرکت‌های تولیدکننده محصولات سخت‌افزاری از جمله Cisco، Dell و IBM هم فروش محصولات مبتنی بر خدمات خودشان را افزایش داده‌‌‌اند تا به‌جای نصب محصولات‌‌‌شان روی کامپیوترهای اداری، از راه دور و به وسیله کلاد به ساختار پرداخت برای هربار استفاده، دسترسی داشته باشند.

 

دومین تغییر در صنعت تکنولوژی این است که در دوران همه‌‌‌گیری و صرف‌نظر از مهاجرت به ابزارهای پیشرفته و به‌‌‌روز، سخت‌افزارهای نه‌چندان محبوب و پرطرفدار هم به چرخه استفاده بازگشتند. جالب‌‌‌تر اینکه کامپیوترهای شخصی با ادامه دورکاری و افزایش نیاز به‌دستگاه‌های بهتر، به‌‌‌روز شدند. در سال‌2020 بازار کامپیوترهای شخصی بیشترین رشد خود در یک دهه گذشته را تجربه کرد. بر اساس آمار ارائه‌شده توسط موسسه تحقیقاتی IDC، در سال گذشته میلادی بیش از 300 میلیون دستگاه کامپیوتر شخصی به سراسر دنیا صادر شد که این میزان در مقایسه با سال 2019 رشد 13‌درصدی داشته است. از آن زمان اما روند رشد کندتر شده است، اما این اتفاق بیشتر به خاطر کمبود تراشه‌ها و دیگر قطعات اولیه بوده که به کاهش میزان تولید منجره شده‌‌‌اند. شرکت Dell که بعد از Lenovo  و  HP‌، سومین تولیدکننده بزرگ کامپیوترهای شخصی جهان است، عملکرد بسیار خوبی داشته و میزان صادرات محصولاتش در فصل سوم را تا حدود 27‌درصد نسبت به فصل سوم سال گذشته افزایش داده است.

 

سازندگان تراشه حتی نشانه‌های قوی‌‌‌تری از بازگشت سخت‌افزار به جریان قبلی و تبدیل‌شدن دوباره آن به هسته اصلی صنعت تکنولوژی، ارائه داده‌‌‌اند. هرچند انتشار گزارش مالی فصل سوم اینتل، سرمایه‌‌‌گذاران را ناامید کرد و باعث کاهش قیمت سهام آن شد، اما فروش این شرکت با رشد 5‌درصدی به 2/ 19 میلیارد دلار رسید و سود آن با رشد 60‌درصدی رقم 8/ 6 میلیارد دلاری را به ثبت رساند. شرکت سامسونگ به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده تراشه‌های حافظه در جهان، در فصل سوم امسال شاهد رشد سود خود به بالاترین میزان در سه سال گذشته بوده است. این در حالی است که شرکت TSMC به‌عنوان بزرگ‌ترین تامین‌‌‌کننده تراشه‌های نیمه‌‌‌رسانا در جهان، در این فصل هم همچنان شاهد ادامه رشد فروش خود بوده است. درآمد این شرکت در فصل گذشته به 9/ 14 میلیارد دلار و درآمد خالص آن به 6/ 5 میلیارد دلار رسیده است که این ارقام به ترتیب برابر رشدهای 3/ 16 و 8/ 13‌درصدی هستند.

 

حالا سوال مهم آنجاست که آیا این سه شرکت می‌توانند با ادامه جریان سودآوری خود، رکورد تازه‌‌‌ای در برنامه‌های سرمایه‌گذاری ثبت کنند. این به معنای تامین تقاضای رو به رشد برای تراشه‌هاست که تنها از سوی ارائه‌‌‌دهندگان خدمات کلاد نبوده و شامل شرکت‌های دیگر تولیدکننده موبایل‌‌‌های هوشمند، تولیدکنندگان حسگرهای هوشمند و حتی ارائه‌‌‌دهندگان خدمات دیجیتال هم می‌شود. به‌عنوان مثال شرکت اینتل اعلام کرده است که سرمایه‌گذاری خود برای افزایش میزان تولید تا سال 2022 را به 28 میلیارد دلار خواهد رساند. این در حالی است که شرکت TSMC از برنامه‌‌‌اش برای صرف 100 میلیارد دلار در سه سال آینده برای گسترش ظرفیت تولید خود خبر داده است.