بانکداری و پرداخت الکترونیک

خبر اول

فناوری اطلاعات

December 5, 2023
12:41 سه شنبه، 14ام آذرماه 1402
کد خبر: 153482

«رمزپول» در قانون بانک مرکزی کشور تعریف شد؛ تنظیم‌گری و نظارت بر مبادلات وظیفه بانک مرکزی

منبع: ارز دیجیتال

در قانون بانک مرکزی که به‌تازگی توسط رئیس‌جمهور ابلاغ شده، واژه «رمزپول» برای اولین بار در نظام مقرراتی کشور تعریف شده است؛ هرچند همچنان روشن نیست این تعریف دقیقاً چه مواردی را در بر می‌گیرد. محتوای این قانون نشان می‌دهد بانک مرکزی مسئولیت تنظیم‌گری و نظارت بر مبادلات رمزپول‌ها را بر عهده دارد.

قانون بانک مرکزی که در جلسه علنی روز ۳۰ خرداد ۱۴۰۲ در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده و اواسط آبان از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام، موافق با مصلحت نظام تشخیص داده شد بود، روز ۱۱ آذرماه ۱۴۰۲ توسط ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور، به دستگاه‌های مربوطه ابلاغ شد.

قانون بانک مرکزی که وظایف، اهداف و اختیارات این سازمان دولتی را مشخص می‌کند، تعریفی هم برای واژه رمزپول ارائه می‌کند.

بند «ض» ماده ۲ این قانون به تعریف ماهیت رمزپول اختصاص دارد و در آن نوشته شده است: رمز‌پول: نوعی پول رقومی (دیجیتال) رمزنگاری شده است که در بستر پایگاه داده اشتراکی به‌صورت متمرکز (با محوریت بانک مرکزی) یا غیرمتمرکز ایجاد و به‌صورت غیر‌متمرکز مبادله می‌شود.

مسئله محوری این تعریف این است که همچنان روشن نیست تعریف قانون‌گذار از رمزپول شامل رمزارزهایی مانند بیت کوین هم می‌شود یا خیر. مورد بعدی هم این است که آیا طبق این تعریف برخی از دارایی‌های دیجیتال عملاً «پول» در نظر گرفته شده‌اند یا اینکه رمزارزهایی مثل بیت کوین به‌عنوان «دارایی» شناسایی می‌شوند و مشمول این قانون نیستند.

مورد ۱۳ بند «الف» ماده ۴ این قانون نیز که وظایف و اختیارات بانک مرکزی را مشخص کرده است، «تنظیم‌گری در حوزه رمزپول‌ها و نظارت بر مبادله آن‌ها در چهارچوب قوانین مربوط» را وظیفه بانک مرکزی در نظر گرفته است.

بند «ب» همین ماده به اختیارات بانک مرکزی اختصاص دارد و در آن گفته شده است «ایجاد و توسعه بازار‌های متشکل ارز و رمز­پول‌­های مجاز» در حیطه اختیارات بانک مرکزی است و علاوه‌بر این، «تصمیم‌گیری در خصوص جواز یا عدم جواز نگهداری و مبادله انواع رمزپول در چهارچوب قانون برعهده هیأت عالی است».

ماده ۵۹ این قانون نیز یکی از بخش‌های کلیدی مرتبط با رمزپول‌ها محسوب می‌شود که در آن گفته شده است: مسئولیت انحصاری ابلاغ دستورالعمل­‌های مورد ­نیاز درحوزه نظام‌های پرداخت، فناوری‌های نوین مالی مرتبط با ابزار‌های پرداخت و رمز‌پول و همچنین نهاد‌های فعال در این حوزه‌ها بر عهده بانک مرکزی است. نهاد‌های فعال در زمینه‌های یادشده «اشخاص تحت نظارت» بانک­ مرکزی تلقی شده و تأسیس و فعالیت آن‌ها منوط به اخذ مجوز از بانک مرکزی است. همچنین این­ نهاد‌ها موظف‌اند حسب درخواست بانک مرکزی، کلیه اطلاعات، آمار و اسناد خود را به ترتیب موردنظر بانک مرکزی در اختیار آن بانک قرار دهند.

از این ماده می‌توان نتیجه گرفته که بانک مرکزی به‌صورت انحصاری مسئولیت تنظیم‌گری در حوزه رمزپول‌ها را بر عهده دارد و کسب‌وکارهای فعال در این بخش نیز باید با نظارت بانک مرکزی فعالیت کنند.

مسئله نامفهوم بعدی، این است که پیش‌تر در سند راهبردی فضای مجازی ایران، وزارت اقتصاد به‌عنوان متولی «طراحی نظام رمزارز اعم از ایجاد رمزارز ملی و ساماندهی کاربری رمزارزهای جهان‌روا» معرفی شده بود و حالا با توجه به روش‌نبودن تعریف رمزپول در قانون بانک مرکزی، مشخص نیست تداخلی در تعریف مسئولیت‌های بانک مرکزی و وزارت اقتصاد شکل گرفته است یا خیر.

  • مشترک شوید!

    برای عضویت در خبرنامه روزانه ایستنا؛ نشانی پست الکترونیکی خود را در فرم زیر وارد نمایید. پس از آن به صورت خودکار ایمیلی به نشانی شما ارسال میشود، برای تکمیل عضویت خود و تایید صحت نشانی پست الکترونیک وارد شده، می بایست بر روی لینکی که در این ایمیل برایتان ارسال شده کلیک نمایید. پس از آن پیامی مبنی بر تکمیل عضویت شما در خبرنامه روزانه ایستنا نمایش داده میشود.

    با عضویت در خبرنامه پیامکی آژانس خبری فناوری اطلاعات و ارتباطات (ایستنا) به طور روزانه آخرین اخبار، گزارشها و تحلیل های حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات را در هر لحظه و هر کجا از طریق پیام کوتاه دریافت خواهید کرد. برای عضویت در این خبرنامه، مشترکین سیمکارت های همراه اول لازم است عبارت 150 را به شماره 201464 و مشترکین سیمکارت های ایرانسل عبارت ozv ictn را به شماره ۸۲۸۲ ارسال کنند. دریافت موفق هر بسته خبری که محتوی پیامکی با حجم ۵پیامک بوده و ۴ تا ۶ عنوان خبری را شامل میشود، ۳۵۰ ریال برای مشترک هزینه در بردارد که در صورتحساب ارسالی از سوی اپراتور مربوطه محاسبه و از اعتبار موجود در حساب مشترکین سیمکارت های دائمی کسر میشود. بخشی از این درآمد این سرویس از سوی اپراتور میزبان شما به ایستنا پرداخت میشود. مشترکین در هر لحظه براساس دستورالعمل اعلامی در پایان هر بسته خبری قادر خواهند بود اشتراک خود را در این سرویس لغو کنند. هزینه دریافت هر بسته خبری برای مشترکین صرفا ۳۵۰ ریال خواهد بود و این هزینه برای مشترکین در حال استفاده از خدمات رومینگ بین الملل اپراتورهای همراه اول و ایرانسل هم هزینه اضافه ای در بر نخواهد داشت.