متاورس با توجه به پیشرفت‌های اخیر و استقبال گسترده کاربران بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. برگزاری رویدادهای آنلاین، استفاده از این فناوری در محیط‌های آموزشی، درمانی و خدماتی و همچنین ورود به بازار جهانی از اصلی‌ترین تاثیر و نفوذ متاورس در جهان واقعی است. برآورد شده است که ارزش بازار جهانی متاورس تا سال ۲۰۲۷ به ارزش ۴۲۷ میلیارد دلار خواهد رسید.

همه‌گیری کووید-۱۹ بسیاری از مردم و نهادها را مجبور به برگزاری جلسات مجازی برای کسب‌وکارشان و کلاس‌های درس کرد. بنابراین بسیاری از مردم بیشتر از ارتباط در محیط واقعی به تعامل آنلاین روی آوردند. مدارس از تجربیات واقعیت مجازی یا VR استفاده می‌کنند تا به دانش‌آموزان آموزش جامع‌تری ارائه بدهند و کلاس درس را به فضایی زنده و واقعی نزدیک کنند. بازار آموزش آنلاین در فضای متاورس از پررونق‌ترین فضاها به‌شمار می‌آید.

متاورس چیست؟
اگرچه از متاورس(Metaverse) برای اولین بار در رمان تخیلی نیل استفنسون، با نام Snow Crash در سال ۱۹۹۲ به‌عنوان جانشین اینترنت نام برده شداما امروزه مفهوم متاورس یا فراجهان رایج‌تر شده است. متاورس یک اکوسیستم دائما در حال تکامل است. این محیط، واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR)، اینترنت اشیا (IoT)، هوش مصنوعی (AI) و موارد دیگر را در خود جای داده است.

پلتفرم‌ها و هدست‌های بازی‌های واقعیت مجازی یا VR به محبوبیت مفهوم جهان‌ها و جوامع آنلاین کمک بسیاری کرده‌اند. بنابراین فناوری‌های IoT و AI برای کمک به حل مشکلات کسب‌وکار در صنایعی از جمله کشاورزی، ساخت‌وساز و تولید مواد غذایی استفاده می‌شود. اما توصیف رسمی‌تر متاورس، همگرایی قلمرو فیزیکی و دیجیتالی است که منجر به ایجاد یک فضای مجازی سه بعدی شده است. در این فضا انسان‌ها با استفاده از آواتارها با تجربیات مختلف فعالیت می‌کنند. در واقع این آواتارها آزادانه با استفاده از هویت و پول فعالیت‌های روزمره زندگی مانند خرید کردن را انجام می‌دهند.

ممکن است مدت زیادی طول نکشد که افراد در استفاده از قابلیت‌های مجازی متاورس احساس راحتی کنند. بنابراین افراد می‌توانند درخواست شغل، کسب درآمد، ملاقات با دوستان، رفتن به کنسرت، خرید و غیره را در این فضا انجام دهند. کنسرت‌های مجازی در حال حاضر در متاورس بسیار بزرگ هستند. با ده‌ها میلیون طرفدار برای تماشای آریانا گرانده (Ariana Grande)، تراویس اسکات (Travis Scott) و غیره برگزار شده است.

به گفته گارتنر (Gartner)، ۲۵ درصد از مردم تا سال ۲۰۲۶ حداقل یک ساعت در روز را در متاورس سپری خواهند کرد و تا همان سال، ۳۰ درصد از کل سازمان‌های جهان محصولات و خدماتی برای ارائه در متاورس خواهند داشت.

اندازه بازار متاورس چقدر است؟
پیش‌بینی‌های مختلفی در راستای رشد متاورس وجود دارد. طبق گزارش Earthweb، ارزش بازار جهانی متاورس در سال ۲۰۲۲ به ۶۱.۸ میلیارد دلار رسید. این عدد در سال ۲۰۲۷ با نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) ۴۷.۲ درصد به ۴۲۷ میلیارد دلار خواهد رسید. متاورس در حال حاضر بیش از ۴۰۰ میلیون کاربر فعال ماهانه دارد.

Statista پیش‌بینی می‌کند که کسب درآمد در متاورس رشد برابر با ۳۶.۷ درصد را خواهد داشت که منجر به پیش‌بینی بازار ۴۹۱ میلیارد دلاری تا سال ۲۰۳۰ می‌شود. همچنین بلومبرگ (Bloomberg) پیش‌بینی می‌کند که متاورس تا سال ۲۰۲۴ ارزشی برابر با ۸۰۰ میلیارد دلار خواهد داشت.

در این میان ناظر بازار مک کینزی اند کامپنی (McKinsey & Company) معتقد است که حتی این بازار بزرگتر خواهد بود و پیش٬بینی می‌کند اقتصاد متاورس تا سال ۲۰۳۰ به ۵ تریلیون دلار برسد. طبق گفته این شرکت بیش از ۱۲۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ به متاورس سرازیر شد که بیش از ۲ برابر عدد ۵۷ میلیارد دلار مربوط به سال ۲۰۲۱ است.

آمار کلیدی متاورس
Earthweb آماری در مورد تعداد شرکت‌ها و مشاغلی که تاکنون در متاورس سرمایه‌گذاری کرده‌اند را به اشتراک گذاشته است:

۵۳ درصد در ارزهای دیجیتال
۴۴ درصد در توکن‌های غیرقابل تعویض (NFTها)
۴۰ درصد در محیط کار و کار از راه دور
۳۰ درصد در برندسازی و جایگاه‌یابی
۲۷ درصد در خرید محصول
۲۴ درصد روی بازی و گیم
۲۴ درصد در تولید محصول
۱۸ درصد در املاک
۱۵ درصد روی سرگرمی

۳ راه برای دسترسی به متاورس
در حال حاضر چند روش مختلف برای دسترسی به متاورس وجود دارد:

۱- واقعیت مجازی (Virtual Reality): محیط سه بعدی شبیه‌سازی شده که به کاربران امکان تعامل با محیط مجازی را می‌دهد.

۲- واقعیت افزوده (Augmented Reality): فضایی است که در مقایسه با واقعیت مجازی عمق کمتری دارد. اما از بازار رو به رشدی برخوردار است. برخی از نمونه‌ها عبارتند از پوکمن گو (Pokemon Go) و گوگل گلس (Google Glass).

۳- پلتفرم‌های بازی: روبلکس (Roblox)، دیسنترالند (Decentraland) و ماینکرفت (Minecraft) می‌تواند توسط کاربران اینترنت از طریق مرورگرها یا دستگاه‌های تلفن همراه و اتصال به اینترنت و خرید محصولات با استفاده از ارز مجازی قابل دسترسی باشد.

رهبران کسب‌وکار چگونه می‌توانند متاورس را مهار کنند؟
مک کینزی همچنین پیش‌بینی می‌کند که بیش از ۵۰ درصد رویدادهای زنده تا سال ۲۰۳۰ در متاورس برگزار می‌شود و بیش از ۸۰ درصد تجارت ممکن است تحت تأثیر آن قرار گیرد. این بدان معناست که رهبران باید در مورد متاورس بیاموزند و نقشی را که می‌خواهند در رشد آینده‌شان ایفا کند، تعریف کنند.

برخی نکات کسب‌وکار از دیلویت (Deloitte) عبارتند از:

پتانسیل موجود را دست کم نگیرید. یک استراتژی را تدوین کنید اما آن را به اندازه کافی انعطاف‌پذیر نگه دارید تا سازگار شود.
دیدگاه بلندمدت را در نظر بگیرید. متاورس هنوز چندین سال با جریان اصلی فاصله دارد. اما نگاهی بلندمدت به سرمایه‌گذاری داشته باشید و شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPIها) را حول تعامل مصرف‌کنندگان و کارمندانتان در نظر بگیرید.
بر تقاضا و انگیزه کاربران تمرکز کنید. محتوای جذاب و تجربیات تعاملی ایجاد کنید.
به یک متاورس مسئولانه متعهد بمانید. مفاهیم پایداری محیط زیست، حریم خصوصی، امنیت و غیره را در نظر بگیرید و اطمینان حاصل کنید که بخشی از استراتژی بلندمدت شما را تشکیل دهد.

فرصت‌های بازار متاورس
در ادامه بررسی می‌کنیم که چه صنایع و بخش‌هایی در حال حاضر از مزیت متاورس استفاده می‌کنند.

مراقبت‌های بهداشتی: برخی از بیمارستان‌ها در حال حاضر از VR و AR برای آموزش و پیاده‌سازی روش‌های پزشکی رایج استفاده می‌کنند.
آموزش خدمات اضطراری ایمن: در حال حاضر از VR برای آموزش افراد در ادارات آتش‌نشانی، پرسنل خدمات اضطراری و پلیس در مورد نحوه رسیدگی به عملیات پرخطر در یک محیط امن، استفاده می‌شود.
سازمانی: شرکت‌ها از متاورس برای افزودن واقع‌گرایی به تجربیات دورکاری از جمله راه‌اندازی اتاق‌های سه‌بعدی برای همکاری کارکنان استفاده می‌کنند.
آموزش: مدارس از تجربیات واقعیت مجازی یا VR استفاده می‌کنند تا به دانش‌آموزان آموزش جامع‌تری ارائه بدهند و کلاس درس را به فضایی زنده و واقعی نزدیک کنند. بازار آموزش آنلاین بازاری است که پس از همه‌گیری جهانی کووید-۱۹ رشد تصاعدی داشته است.
خرده‌فروشی: طبق تحقیقات جهانی NielsenIQ، نزدیک به ۵۰ درصد از مصرف‌کنندگان گفته‌اند که از AR/VR برای ارزیابی محصولات قبل از خرید استفاده می‌کنند و ۶۰ درصد نیز گفته‌اند که ترجیح می‌دهند از خرده‌فروش‌هایی خرید کنند که تجربیات AR را ارائه می‌دهند.
تولید: بسیاری از تولیدکنندگان در مشاغلی مانند ساخت‌وساز و محوطه‌سازی در حال حاضر به مشتریان، اعم از تجاری و مصرف‌کننده، یک تجربه VR همه‌جانبه را قبل از خرید ارائه می‌دهند.
بازاریابی شبکه‌های اجتماعی: فیس‌بوک همچنان محبوب‌ترین پلتفرم شبکه‌های اجتماعی است. اما تیک تاک قرار است در سال ۲۰۲۳ به ۸۳۴ میلیون دانلود جهانی برسد و بی‌ریل (BeReal) هم ۷۳ میلیون بار دانلود جهانی داشته است. محتوای بازاریابی باید به سمت محتوای کوتاه گرایش پیدا کند و این چیزی نیست که بتوان به ChatGPT برای انجام آن اعتماد کرد.

پیش‌بینی متاورس، آینده به کدام سمت می‌رود؟
به سختی می‌توان گفت که تاثیر نهایی متاورس چه خواهد بود. اما انتظار می‌رود محرک‌های رشد آینده شامل موارد زیر باشد:

اینترنت اشیا (IoT)
هوش مصنوعی (AI)
بلاک‌چین (Blockchain)
واقعیت گسترده (Extended reality)
محاسبات لبه‌ای (Edge computing)
مدل‌سازی سه بعدی (3 Dmodeling)
رابط‌های کامپیوتر و مغز (Brain computer interfaces) یا (BCIها)
کار در متاورس
کار در محیط متاورس ممکن است عجیب یا بیش ازحد آینده‌نگرانه به نظر برسد. اما مزایای احتمالی می‌تواند شامل این موارد باشد:

کار تیمی و همکاری بهتر
یادگیری سریع‌تر از طریق گیم‌پلی یا ایفای نقش تعاملی و شبیه‌سازی
جذب نیروی کار جوان‌تر، درگیر شدن با نسل Z و جذب استعدادهای جدید
عوامل پایداری، از جمله توانایی ارزیابی عملیات بدون نیاز به سفر به محل مورد نظر

متاورس چقدر ایمن است؟
مانند هر حوزه دیگری، فیزیکی یا مجازی، همیشه تهدیدها و افراد دارای سوءنیت وجود دارند که به دنبال سوءاستفاده از آسیب‌پذیری‌ها هستند. برخی از خطرات امنیتی در متاورس عبارتند از:

سرقت هویت
پلتفرم‌های تقلبی
بهره‌کشی از کودکان
جمع‌آوری داده‌های ناخواسته
مشکلات حریم خصوصی کاربر به کاربر
پلتفرمی جدید برای مجرمان سایبری به منظور انجام فیشینگ و باج‌افزار
لزوم حفظ حریم خصوصی تحت مقررات عمومی حفاظت از داده‌ها (GDPR)
چگونه می‌توانید از خود در متاورس محافظت کنید؟
درست مانند روش‌های محافظت از خود در دنیای فیزیکی، اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای جلوگیری از جرایم سایبری در متاورس انجام دهید

اقدامات لازم جهت پیشگیری از جرائم سایبری در متاورس:

همیشه هوشیار و از آخرین روندهای امنیتی مطلع باشید.
به‌طور منظم کارکنان خود را آموزش دهید تا مراقب تهدیدات باشند.
با مشاوران امنیتی قابل اعتماد در زمینه فناوری اطلاعات مشورت کنید.
به گروه‌های صنعتی و کاری بپیوندید که اعضا را از آخرین تهدیدها و کلاهبرداری‌ها مطلع می‌کنند.
در حالی که متاورس مفهومی بسیار آینده‌نگرانه به نظر می‌رسد، واقعیت این است که از قبل در میان ما حضور دارد. سوال این است که چگونه تکامل خواهد یافت؟ فقط زمان می‌تواند به این پرسش پاسخ دهد.