«شهاب خدابخش»، مدیرعامل «کافه بازار» در یادداشتی، از «تحریم» و «فیلترینگ» به عنوان غولی بی شاخ و دم یاد کرد که سال‌ها است کاربران و توسعه‌دهنده‌های ایرانی نرم‌افزار با آنها دست و پنجه نرم‌می‌کنند.

«شهاب خدابخش»، مدیرعامل «کافه بازار» در یادداشتی، از «تحریم» و «فیلترینگ» به عنوان غولی بی شاخ و دم یاد کرد که سال‌ها است کاربران و توسعه‌دهنده‌های ایرانی نرم‌افزار با آنها دست و پنجه نرم‌می‌کنند. او با اشاره به عواقب فیلترینگ گسترده در سال 1401، بازنگری در فیلترینگ را اصلی‌ترین خواسته‌اش از دولت جدید بیان کرد.

خدابخش در یادداشت خود سعی کرده تا اثرات فیلترینگ گسترده از شهریور 1401 را بررسی کند، اما ابتدا نیم‌نگاهی به داستان تحریم‌ها از ابتدای دهه 90 انداخته و شکل‌گیری پلتفرم‌های داخلی در آن زمان را فرصتی در برابر تهدیدها دانست. اتفاقی که به اعتقاد او در زمان خود توانست قدری از مشکل پیش آمده را رفع کند، اما در بلندمدت تأثیرات این تحریم‌ها بر این اکوسیستم غیر قابل انکار است. کاهش توان رقابتی توسعه‌دهندگان ایرانی در بازارهای جهانی، افزایش هزینه‌ها و مشکلات مالی و کاهش دسترسی به فناوری‌های پیشرفته از جمله این تأثیرات منفی از نظر مدیرعامل بازار است.

او با اشاره به فیلترینگ گسترده در شهریور 1401 نوشت: «به ناچار ترافیک گسترده‌ای از کاربران به گزینه‌های داخلی وارد شدند. راه‌حل معروف «راه بنداز، جا بنداز» به عنوان راهبرد توسعه‌ جایگزین‌های داخلی برگزیده شد. اجرای این راهبرد باعث شد که پلتفرم‌های پیام‌رسان و شبکه‌های اجتماعی بومی، بدون آمادگی کافی با حجمی از مسائل و چالش‌هایی روبرو شوند که در حالت استاندارد بایستی در گذار از دوره‌های مختلفی از بلوغ با آن روبرو می‌شدند. نارضایتی از کیفیت، کاهش حس اعتماد، کلافگی کاربر از تغییر به یکباره از نتایج این نوع تصمیم‌گیری‌هاست.»

عواقب منفی فیلترینگ سال 1401

مدیرعامل بازار در ادامه به تبعات منفی فیلتر گوگل‌پلی اشاره کرد که از جمله آنها می‌توان به «کاهش امنیت گوشی‌ها و ابزارهای کاربران به علت عدم بروزرسانی خودکار اپلیکیشن‌ها»، «از کار افتادن «پلی‌پروتکت» که یکی از قوی‌ترین سپرهای امنیت در دنیا است» و «مراجعه کاربران به منابع غیررسمی و نامطمئن در پیام‌رسان‌ها و سایت‌ها برای نصب بازی و برنامه مورد علاقه» اشاره کرد.

او گسترش استفاده از فیلترشکن در میان عموم مردم را از نتایج فیلترینگ گسترده دانست و معایب آن را برشمرد:

• افزایش هزینه‌ استفاده از اینترنت به طور مستمر
• افزایش سطح آسیب‌پذیری دستگاه‌های کاربران
• تسهیل در جمع‌آوری اطلاعات کاربران بدون اطلاع و کسب اجازه از آنها

خدابخش اعتقاد دارد بخش عمده‌ای از توان و انرژی این اکوسیستم که باید صرف توسعه و ارتقای آن می‌شد، در اثر فیلترینگ یا صرف ایجاد «چرخی از اول» برای رفع نیاز خود شد یا صرف ایجاد‌ راه‌های مسالمت‌آمیز دیگر در دسترسی به منابع و ابزارهای مورد نیاز.

آورده فیلترینگ چه بود؟

«در مقابل همه‌ این خطرات، دردسرها و موانع» او یک سؤال مهم را مطرح کرد که آورده‌ فیلترینگ برای اکوسیستم فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران چه بود؟ سوالی که از نظر مدیرعامل بازار، باید قانون‌گذاران بعد از گذشت بیش از یک سال و نیم از آخرین تصمیم بزرگ خود، به آن پاسخ دهند: «آیا این تصمیم به توسعه و ارتقا پایدار در ایران منجر شد؟ یا تنها سنگی دیگر بر سنگ‌های قبلی جلوی راه توسعه‌دهنده‌ی ایرانی اضافه کرد؟ آیا این تصمیم موجب ارتقا امنیت ملی شد یا ریسک های بزرگ ایجاد کرد؟»

خدابخش در پایان از دولت جدید خواست با توجه به تجربه‌های قبلی، با نگاهی جدید در تصمیم‌های قبلی [فیلترینگ] بازنگری شود.