آرمان- فائزه‌عباسی: از میان هشت کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری؛ سه نفر سابقه وزارت داشتند که سابقه حضور دو نفر آنها در وزارت پست تلگراف و تلفن بازمی‌گشت! شاید به همین دلیل که وزیر ارتباطات خواه‌ناخواه پیوندی ناگسستنی با مسائل سیاسی روز دارد و اگر از تحولات کشور و جهان دور باشد نمی‌تواند در مسئولیت خود موفق باشد.

علت هر چه باشد روحانی یکی از نزدیک‌ترین یاران خود را به این وزارتخانه فرستاد. در ایام برگزاری نمایشگاه، «محمود واعظی» یکی از مهمانان نمایشگاه مطبوعات بود و از چالش‌ها و پیشرفت‌های حوزه خود سخن گفت. متن گفت‌وگوی وزیر ارتباطات با آرمان را در ادامه می‌خوانید:

 دسترسی آزاد به اطلاعات برای همه از سوی دولت مطرح شده که بخشی از آن مربوط به بحث اینترنت است، در این رابطه چه توضیحی دارید؟

در رابطه با مساله دسترسی آزاد به اطلاعات دو بحث مطرح می‌شود که یکی دسترسی مردم به اطلاعات است. در این رابطه لازم است توضیح داده شود، این سیاستی است که دولت از ابتدای روی کار آمدن، اعلام کرده است، به عبارت دیگر دولت همواره بر این اعتقاد بوده که این حق مردم است به آنچه در دولت انجام می‌پذیرد از قبیل سیاست‌ها، برنامه‌ها، عملکردها و دستورالعمل‌ها دسترسی سریع و مستقیم داشته باشند و درحقیقت مردم از آنچه در هیات دولت در جریان است آگاهی پیدا کنند و دلیل آن هم این است که دولت کارگزار مردم است. بر این اساس طرحی  که اخیرا در هیات دولت به تصویب رسیده  است بیشتر هدف آن بوده است که چارچوبی را مشخص نمایند که مردم بتوانند آزادانه به این اطلاعات دسترسی داشته باشند. اما مبحث دیگری که در این رابطه موضوعیت پیدا می‌کند بحث اینترنت است که در این رابطه لازم به توضیح است که اینترنت، ابزاری است در اختیار مردم برای آنکه بتوانند با سرعت به آنچه دولت به دنبال شفاف‌سازی است و به دنبال آن است که اطلاعات در اختیار مردم قرار دهد انشاالله بتوانند به آن دسترسی داشته باشند.

 همانطور که خودتان هم اشاره کردید اینترنت، ابزاری است در اختیار مردم برای آنچه دولت می‌خواهد شفاف‌سازی نماید. حال سوال اینجاست؛ سرعت اینترنت در ایران مطلوب نیست، برای افزایش پهنای باند وزارت ارتباطات چه اقداماتی را انجام داده است و آیا محدودیتی برای این کار وجود دارد؟

ما برای افزایش پهنای باند داخلی هیچ محدودیتی نداریم و در این زمینه با جدیت کار می‌کنیم. در حوزه افزایش پهنای باند بین‌الملل نیز به دنبال آن هستیم که همزمان با فعالیت روی فیلترینگ هوشمند که از مدت‌ها پیش آغاز شده به این مبحث رسیدگی کنیم که بر اساس آنچه تا به امروز تلاش شده است ظرف یک ماه آینده طرح فیلترینگ هوشمند آماده خواهد شد و پهنای باند بین‌الملل نیز همزمان با آن گسترش پیدا می‌کند و ما مقدمات هر دو را آماده خواهیم کرد. بنابراین با تکمیل این پروژه امکان افزایش پهنای باند بین‌الملل نیز فراهم می‌شود. البته نکته اساسی که در این حوزه باید مورد توجه داشت آنکه تولید محتوا باید در داخل کشور افزایش پیدا کند و ما بتوانیم برنامه‌های مختلف داخلی طراحی کنیم تا بدین ترتیب مردم بتوانند تمام نیازهای خود را از طریق اینترنت برآورده کنند. درحال حاضر امکاناتی که برای افزایش سرعت تهیه شده به مراکز دانشگاهی، تجاری و عمومی اختصاص داده خواهد شد، به عبارت دیگر در مرحله‌ اول مراکز عمومی در اولویت هستند و طبیعی است که در مراحل بعدی بخش خانگی مورد توجه قرار خواهد گرفت.

 شما به بحث فیلترینگ اشاره کردید، بالاخره بحث فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی به کجا کشید؟

در خصوص فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی و تکلیفی که کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه سایت‌های اینترنتی به این وزارتخانه محول کرده است باید گفت یکی از برنامه‌های جدی وزارت ارتباطات اجرای فیلترینگ هوشمند است که از هشت ماه گذشته قراردادهای مختلفی با مراکز علمی و تحقیقاتی برای اجرای این پروژه منعقد شده است. دولت بنا ندارد شبکه‌های اجتماعی که در چهارچوب می‌توان از آنها استفاده کرد به دلیل مسائل اقتصادی مسدود کند. ما همواره از کاربران خواهش کردیم که از این شبکه‌ها استفاده‌های مجاز کنند. ‌البته در طی یکی، دوماه گذشته اقدامات خوبی صورت گرفته و چند تا از این شبکه‌ها توسط دانشگاهی‌ها و گروه‌های داخل ایران به وجود آمده که مورد استقبال قرار گرفته؛ با توجه به اینکه این شبکه‌ها ابزاری در دست مردم است و ما هم می‌دانیم که از نظر اقتصادی برای وزارت ارتباطات مناسب نیست اما با توجه به اقبال جوانان به این شبکه‌ها بنا داریم تا آنها آزاد باشند.

 آیا ممکن است در رابطه با فیلترینگ هوشمند بیشتر توضیح دهید؟

«فیلترینگ هوشمند» طرحی است که می‌خواهد همه‌ دامنه سایت‌هایی را که از نظر جمهوری اسلامی ایران «مسئله‌دار» است، مسدود نکند و تنها امکان دسترسی به محتوایی را که به نظر مقامات برای کاربران «مضر» است، مشمول فیلتر کند. این طرح قرار است واکنشی اصلاحی به انتقادها از فیلترینگ  سایت‌های اینترنتی در ایران باشد. برخی کارشناسان اینترنت ابراز تردید می‌کنند که ایران زیرساخت‌های فنی و اجرایی لازم برای چنین طرحی را در اختیار داشته باشد. از آنجایی که خانواده‌ها نیز مانند دولت معتقدند که شبکه‌های اینترنتی و سایت‌های غیراخلاقی که به کانون خانواده‌ها آسیب می‌رساند نباید در دسترس عموم قرار گیرد بر این اساس قصد داریم با اجرای طرح فیلترینگ هوشمند، تنها سایت‌های مخرب را مسدود کنیم. لازم به ذکر است در مرحله اول این طرح که از یک ماه دیگر اجرایی می‌شود به‌صورت هوشمند محتوای بخشی از سایت‌های اینترنتی مراقبت می‌شود. فاز دوم این طرح از سه ماه بعد به اجرا درمی‌آید و درنهایت در فاز سوم تا 6 ماه آینده کل شبکه اینترنت تحت پوشش فیلترینگ هوشمند قرار می‌گیرد. بنابراین فیلترینگ هوشمند به‌صورت کلی از «گیت وی» در سه مرحله انجام خواهد شد و ارتباطی به دسترسی کاربران نخواهد داشت. لازم به ذکر است که  حدود 8 یا 9 ماه است که در حوزه فیلترینگ هوشمند به همراهی با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی پرداخته‌ایم و این طرح نسبتا آماده شده است. فکر می‌کنیم مرحله‌ اول این نرم‌افزار ظرف یک‌ماه آینده آماده خواهد شد.

وزارت ارتباطات برای اجرای این طرح محدودیتی دارد؟

وزارتخانه محدودیتی برای هزینه در حوزه فیلترینگ هوشمند ندارد و  دولت مصمم است وضعیت اینترنت را به نحوی بهبود ببخشد که مردم بتوانند از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی پیام‌رسان به نحو مطلوب و مناسب استفاده کنند.

 دلیل کند شدن وایبر در ماه گذشته هم همین است؟

به هیچ عنوان کندی روی وایبر به وجود نیامده و ما نیز درصدد نیستیم که چنین سرویس‌هایی را که مورد استفاده مناسب مردم است، محدود کنیم.

  نهادهای دیگر بر نرم‌افزارهای داخلی نظارت خواهند کرد؟

تفاوتی در نرم‌افزارهای داخلی و خارجی در این‌باره نیست و بر هر دو گروه در داخل کشور نظارت می‌شود. تنها تفاوت این است که شبکه‌های خارجی تمام اطلاعات را در بیرون از کشور‌ها نگهداری می‌کنند و نرم‌افزارهای داخلی اطلاعات را در داخل کشور نگه می‌دارند.  نظارت حاکمیت بر شبکه‌های داخلی و خارجی انجام می‌شود. بارها اعلام کرده‌ایم که با پیشرفت روزافزون تکنولوژی، مسدودکردن راه‌حل نهایی نیست .کسانی که اطلاعات فنی این کار را ندارند یا افرادی به آنها گزارش می‌دهند که آن افراد اطلاعات فنی لازم را ندارند تصور می‌کنند با مسدودکردن مشکل حل می‌شود. اما راه‌حل این است که پژوهشگران ایرانی را تشویق به راه‌اندازی شبکه‌های اجتماعی کنیم که شبکه‌های اجتماعی داخلی با کیفیت بالا دراختیار مردم قرار بگیرد و بتواند با ویژگی‌هایی مردم را جذب کند. راه‌حل دوم این است که همگام با توسعه اینترنت فرهنگ‌سازی درباره فضای مجازی انجام شود. صداوسیما، وزارت ارشاد، وزارت ارتباطات و وعاظ مساجد تبلیغ نکنند که مردم از این شبکه استفاده نکنند بلکه اعلام کنند افراد از این شبکه استفاده صحیح کنند. انواع ابزارها در ابتدای ورود مزیت و معایبی داشتند مانند برق و چرخ‌گوشت. بنابراین در کنار فرهنگ‌سازی حاکمیت نیز باید مراقبت کند تا جایی که توانایی دارد اجازه ندهد مواردی که عفت عمومی را جریحه‌دار می‌کند در اختیار خانواده قرار بگیرد.

 دلایل لغوشدن ارائه پروانه تلویزیون تعاملی به شرکتی که ظاهرا قرار بود سروش رسانه باشد چه بود؟

با استفاده از تلویزیون تعاملی (IPTV)  مردم در منازل خود می‌توانند به انواع خدمات مدیا از قبیل صوت و تصویر روی بستر ارتباطات سابق دسترسی داشته باشند و همچنین می‌توانند مسائل آموزشی را روی آن پیگیر باشند. پروانه خدمات مبتنی بر IPTV را در 3 جلسه کمیسیون تنظیم مقررات بررسی کردیم و مذاکراتی نیز با شرکت‌هایی که یا با بخش سینمایی وزارت ارشاد  یا صداوسیما توافق داشته‌اند، داشته‌ایم و همچنین قرار بود مجوزی را به یکی از شرکت‌ها ارائه دهیم که به‌دلیل برخی مسائل فنی این کار انجام نشد اما هیچ مشکلی برای صدور پروانه نداریم.

 آیا انحصاری که صداوسیما در این راستا دارد موجب شده که مجوز ارائه نشود؟

محتوایی که صداوسیما ارائه می‌دهد مربوط به خودش می‌شود و آنچه مربوط به ماست نیز در ارتباط با وظایف ما تعریف شده و ما درصدد هستیم زیرساختی که قرار است به صوت و تصویر در تلویزیون تعاملی اختصاص داده شود، منحصرا در دست یک شرکت نبوده و فعالان دیگر نیز بتوانند خدمات خود را روی آن ارائه دهند. هر شرکتی که توانایی خدمت دارد می‌تواند از ما مجوز ارائه سرویس مالتی مدیا دریافت کند.

 آقای واعظی چند سوال خارج از حوزه تخصص شما دارم؛ اول اینکه به نظر شما تعامل بین مجلس و دولت در بحث بررسی گزینه پیشنهادی وزیر علوم از بین نرفته است؟

یکی از هدف‌گذاری‌های رئیس‌جمهوری از ابتدای تحویل دولت یازدهم برقراری تعامل نزدیک بین سه قوه و همکاری نزدیک بین دولت و مجلس بوده است،آقای روحانی توانسته در عمل نشان بدهد که دستیابی به این هدف در مقاطع مختلف تنها یک شعار نبوده و در عمل به همه تصمیمات، قوانین و سیاست‌های مجلس احترام گذاشته است. در شرایط موجود عده‌ محدودی به برقراری آرامش، هماهنگی و تفاهم بین دولت و مجلس و به‌خصوص شخص رئیس‌جمهوری و مجلس علاقه‌مند نیستند این افراد طی دوران قبل هم سال‌ها به  اختلاف بین مجلس و دولت دامن زدند و این آرامش و تفاهم حاضر در سیاست‌های آنها جایی ندارد.  انجام کارهای تنش‌زا در شرایط فعلی منافع ملی را تهدید می‌کند. من فکر می‌کنم لازم است ذخائر مردمی انقلاب اسلامی ایران را که حمایت از دولت بوده است، سرمشق قرار دهیم. این‌که عده‌ای با پخش شب‌نامه می‌خواهند فضای مجلس را تغییر داده و فضاسازی کرده و جنگ روانی ایجاد کنند، به ایجاد تنش و لطمه به آرامش عمومی و همچنین بی اعتمادی به ارکان نظام می‌انجامد.

 نظر شما درباره مذاکرات هسته‌ای چیست؟ فکر می‌کنید این مذاکرات به نتیجه برسد؟

برخلاف دوستانی که تحولات سیاسی آمریکا و رای آوردن جمهوریخواهان را مانعی برای توافق می‌دانند من با این گزاره مخالفم همانطور که ایران و سایر کشورها به آنچه در مذاکره انجام شده پایبندند در آمریکا هم این پایبندی وجود دارد.  مذاکره 1+5 از موضوعات پیچیده بعد از انقلاب است. موضوعات پیچیده یکی این مذاکرات و دیگری قطعنامه ۵۹۸ بود که به نظر می‌رسد این موضوع پیچیده‌تر است و آنچه تاکنون پیش رفته کار بسیار بزرگی است و آنچه من در جریان مذاکرات می‌بینم منافع کشور و خطوط قرمز به خوبی رعایت شده است. حتی اگر بحث تمدید مذاکرات در مسقط در سوم آذر هم مطرح شود این چیزی نیست که با نظر چند نماینده به بن‌بست برسد، در آمریکا قوه مجریه از نفوذ بالایی برخوردار است و می‌تواند منویات این کشور را در سیاست خارجی محقق کند. مذاکرات هسته‌ای در مسقط یک مرحله از مذاکراتی است که در گذشته انجام شده و ادامه می‌یابد و ممکن است همان‌گونه که در مذاکرات وین و نیویورک قدم‌های رو به جلویی برداشته شد مذاکرات سوم آبان نیز یک گام به جلو باشد. آنچه مهم به نظر می‌رسد این است که توافقات صورت‌گرفته به صورت یک مجموعه دیده می‌شود و اگر در مرحله اول مذاکرات در ژنو توافقاتی امضا شد موقعی همراه با توافقات بعدی عملیاتی می‌شود که ما همه آنها را در قالب یک مجموعه ببینیم. اما آن‌چیزی که هم‌اکنون برایمان مشخص است این است که مسیر مذاکرات امیدوارکننده و مثبت است.