مدیرکل طرح و مهندسی ارتباطات ماهواره‌یی شرکت زیرساخت گفت: مجوزهای داخلی دولتی لازم درباره‌ی ماهواره‌ی زهره اخذ شده و قبل از 11 اردیبهشت ماه به طرف روسی اعلام شد که آماده‌ی بازگشایی قرارداد هستیم.

مهندس «محمد ایزدی» در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس ارتباطات خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، با تاکید بر این که ارتباطات ماهواره‌یی با ایجاد سهولت در ارتباطات میان قاره‌ها و کشورها و پخش هزاران کانال مختلف ماهواره‌یی همزمان در سراسر دنیا نقش عمده‌ای بازی می‌کند، اظهار داشت: در ایران با توجه به وسعت جغرافیایی، پراکندگی جمعیت و وجود نقاط دور افتاده‌ی روستایی، امکان برقراری ارتباط‌ با روش‌های موجود غیرممکن بوده و یا صرفه‌ی اقتصادی ندارد، به طوری که مشکل عمده‌ی پوشش تلویزیونی کشور به هیچ وجه از از طرق زمینی قابل دسترسی نیست.

وی با اشاره به تاریخچه‌ی طرح بحث استفاده از ماهواره‌ی در کشور گفت: از سال 65 تصمیم گرفته شد برای پوشش تلویزیونی کشور و ارتباط نقاط دور افتاده از ماهواره استفاده شود، این بحث با اجاره‌ی چند ترانسپوندر از سازمان بین‌المللی مخابرات ماهواره‌یی صورت پذیرفت.

ایزدی ادامه داد: با توجه به افزایش روز افزون ارتباطات و کانال‌های تلویزیونی امکان استفاده‌ی دائم از نقاط اجاره‌ای از نظر فنی و اقتصادی مقرون به صرفه نیست، بنابراین از سال 65 شروع به ثبت نقاط مداری در ITU اقدام کرده و سه نقطه‌ی 26 و 34 و 47 درجه‌ی شرقی در اتحادیه‌ی بین‌المللی مخابرات با عنوان شبکه‌های زهره‌ی 1 و 2 و 3 به نام ایران ثبت شد.

وی افزود: این نقاط غیر دائم تلقی می‌شوند و برای سایر کشورها نیز به همین صورت است، به این معنا که از زمان تقاضا، ثبت و بهره‌برداری از نقاط، 9 سال زمان قائل می‌شوند و ایران نیز باید از زمان ثبت نقاط تا سال 74 ماهواره‌ی مستقل می‌فرستاد.

ایزدی یادآور شد: این مساله در شورای امنیت ملی مطرح و مصوب شد که نقاط مذکور به جهت حفظ حقوق جمهوری اسلامی ایران و آیندگان حفظ شود، پس از طرح این مساله بروی بحث ماهواره در کشور فعالیت جدی صورت گرفت و جلساتی در کمیسیون زیربنایی دولت و کمیته‌ای متشکل از وزارت ارتباطات، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و صداوسیما تشکیل و مشخصات فنی ماهواره به تصویب رسید تا به دنبال آن مناقصه‌ی بین‌المللی گذاشته شود.

وی خاطرنشان کرد: این فرایند با توجه به این که سازندگان ماهواره در دنیا محدود بوده و تکنولوژی‌های مربوطه برای برخی از کشورها از جمله ایران مورد تحریم است و حتی سازندگان غیرآمریکایی نیز 20 درصد از تجهیزات خود را از آمریکا وارد کرده و قابلیت فروش به ایران را نداشتند، فرایندی پیچیده بود.

ایزدی ادامه داد: حتی برای مشاوره جهت تهیه‌ی مشخصات فنی ماهواره و یا ارزیابی از کمپانی‌های حاضر در مناقصه نیز مورد تحریم بوده و نتوانستیم کمک خارجی دریافت کنیم، بنابراین فرآیند انتخاب پیمانکار تا بهمن سال گذشته به تعویق افتاده و سرانجام قرارداد ماهواره‌ی زهره با سازمان فضایی روسیه و شرکت آویا اکسپورت منعقد شد.

وی یادآور شد: در مناقصه‌ی برگزار شده 2 شرکت از فرانسه، یک شرکت از هند و چین و 2 شرکت روسی حضور داشتند و همانطور که گفته شد، شرکت‌های اروپایی به خاطر آن که 20 درصد تجهیزات خود را از آمریکا می‌گرفتند به علت ناتوانی در کسب مجوزهای لازم جهت امضای قرارداد، از حضور در مناقصه انصراف داده و شرکت‌های چینی و هندی نیز اعلام کردند به دلیل فقدان مدارک خواسته شده و مجوز لازم داخلی بین‌المللی در مناقصه حاضر نخواهند شد.

مدیر طرح مهندسی ارتباطات ماهواره‌یی زیرساخت ادامه داد: یکی از شرکت‌های روسیه‌ای نیز مورد تایید سازمان فضایی روسیه نبود بنابراین طبق استعلام، دولت روسیه سازمان فضایی و شرکت آویااکسپورت را به ما معرفی کرد.

وی همچنین یکی دیگر از تاخیرهای عمده در ایجاد ماهواره‌ی مستقل در کشور را مخالفت‌های داخلی دانست و افزود: بعضا گفته می‌شد که نیاز به ماهواره در کشور وجود ندارد، اما برای آن‌ها استدلال کردیم که بنابر مصوبه‌ی شورای امنیت ملی مبنی بر حفظ نقاط مداری، و افزایش نیازهای ماهواره‌یی و ناممکن بودن استفاده از ماهواره‌های اجاره‌ای به صورت یکجا، به وجود ماهواره‌های مستقل نیاز داریم.

ایزدی در ادامه‌ی این بحث، گفت: ما از 4 تراسپوندر اجاره‌یی استفاده می‌کردیم که به ازای هر یک از آن‌ها،

2 میلیون 840 هزار دلار باید پرداخته می‌شد، در حالی که ظرفیت آن‌ها نصف ظرفیت ماهواره‌ی زهره بود، همچنین قیمت ارزی قرارداد منعقده‌ی ماهواره‌ی زهره 132 میلیون دلار می‌باشد.

وی در ادامه امکان قطع مدار ایران از ماهواره‌های اجاره‌یی را با توجه به این که اپراتورهای ماهواره‌ای مانند اینتل‌ست در سال‌های اخیر خصوصی شده و سهام‌داران آن‌ها نیز آمریکایی هستند را یکی دیگر از ضرورت‌های استفاده از ماهواره‌ی مستقل دانست و افزود: علاوه بر آن با توجه به اینکه بحث ماهواره در کشور طی سال‌های گذشته ضعیف نگه داشته شده و ساخت زهره در ورود تکنولوژی‌های مربوط به ایران موثر بوده و نیازهای ارتباطی کشور را تامین خواهد کرد.

ایزدی یادآور شد: ماهواره‌ی زهره یک ماهواره‌ی مخابراتی است که ساخت آن با مشارکت بین‌المللی روسیه، فرانسه و آلمان انجام خواهد شد، بدین ترتیب بخشی از آن در فرانسه و بخش‌هایی نیز در آلمان ساخته خواهد شد که نهایتا به روسیه حمل می‌شوند.

مدیر طرح مهندسی ارتباطات ماهواره‌یی زیرساخت افزود‌: در روسیه نیز کارخانه‌ی معتبر NPOPN با بیش از 50 سال سابقه در ساخت ماهواره، نسبت به این کار اقدام می‌کنند.

وی افزود: زهره 12 تراسپوندر دارد که 8 تا از آن‌ها 36 مگاهرتز و 4 تا 72 مگاهرتزی هستند که قابلیت ارسال و دریافت آنالوگ و دیجیتال اطلاعات تصویر، دیتا و اینترنت را داراست.

ایزدی با بیان این که زهره پوشش داخلی دارد، اما امکان پوشش خارجی نیز برای آن تعبیه شده‌است، گفت: در صورت انجام هماهنگی فرکانسی در مدت ساخت زهره و کسب مجوز آن بخش هم فعال خواهد شد. ‌این قابلیت در زهره وجود دارد که نصف ظرفیت آن برای پوشش داخلی و بخش دیگر برای پوشش خارجی مورد استفاده قرار گیرد و چنانچه پوشش خارجی فعال نشود، تمام ظرفیت آن می‌تواند برای داخل مورد استفاده قرار گیرد.

وی خاطرنشان کرد:‌ عمر ماهواره، 15 سال است اما سوخت اضافی برای 6 ماه پس از اتمام این مدت را نیز داراست و می‌تواند نسبت به سرویس دهی اقدام کند. همچنین ماهواره از زمان شروع ساخت تا پرتاب و تحویل در مدار پس از 6 ماه توسط بیمه‌گران معتبر اروپایی بیمه‌ی تمام خطر شده و برای بیمه‌ی عمر آن نیز هر سال مبلغی بابت عملیات و کار مهندسی پرداخت خواهد شد.

ایزدی یادآور شد: از زمان انعقاد قرارداد طرفین 3 ماه فرصت دارند تا نسبت به اخذ مجوزهای داخلی اقدام کنند، خوشبختانه تمام مجوزهای دولتی لازم از سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی اخذ شده و قبل از 11 اردیبهشت به روسیه اعلام کردیم که آماده بازگشایی LC قرارداد هستیم.

وی با بیان این که طرف روسی نیز قرار بود تا هفتم ماه می، آخرین وضعیت خود را اعلام کند گفت: اما باید در نظر گرفت که حجم کاری آن‌ها به خاطر آن که با 11 پیمانکار طرف هستند، سنگین‌تر از ما است، اما نهایتا پس از باز شدن LC قرارداد، پس از 28 ماه، ماهواره به فضا پرتاب و پس از 6 ماه با انجام آزمایشات مداری و تحویل و انجام تست‌های لازم و مورد تایید قرار گرفتن مشاور و شرکت بیمه، مالکیت ماهواره در اختیار ایران خواهد بود.

ایزدی افزود: در این مدت، 2 ایستگاه کنترل ماهواره در تهران و دیگری در فاصله‌ی 500 کیلومتری از ایستگاه اول ساخته خواهد شد و 120 کارشناس ایرانی آموزش‌های لازم را برای نگه‌داری ماهواره در مدار خواهند دید اما کار کنترل تا 1 سال توسط کارشناسان روسی انجام و نهایتا پس از طی دوره‌ی گارانتی توسط کارشناسان ایرانی در مدار کنترل و هدایت خواهد شد.

وی در مورد سهم تولید داخل در راستای ساخت ماهوراه‌ی زهره، گفت: متاسفانه به این خاطر که طی سال‌های گذشته اقدام مناسبی در رابطه با بحث ماهواره در کشور صورت نگرفت، نمی‌توانیم سهم داخلی در ساخت زهره داشته باشیم، زیرا تکنولوژی‌های مربوطه در اختیار چند کشور مشخص است اما امیدواریم در آینده با تعریف پروژه‌های ماهواره‌یی به تدریج توان ساخت ماهواره در کشور را پیدا کنیم.

مدیر طرح مهندسی ارتباطات ماهواره‌یی زیرساخت خاطرنشان کرد: ‌در بخش‌های زمینی مرتبط با ماهواره‌ی زهره، پروژه‌ی ساخت ترمینال‌های ماهواره‌یی در مرکز تحقیقات مخابرات ایران آغاز شد که کار طراحی آن به اتمام رسیده و وارد مرحله‌ی ساخت نمونه‌ی آزمایشگاهی شده است. همچنین بخش‌های دیگری از آن نیز ساخته شده و مابقی طی قرارداد در حال واگذاری به بخش خصوصی است.

وی با بیان اینکه 80 درصد از بخش نرم‌افزاری مربوط به پروژه‌ی ساخت ترمینال‌های ماهواره‌یی در مرکز تحقیقات طراحی شده است، اظهار امیدواری کرد: با آماده شدن آن‌ها تکنولوژی بومی ساخت تجهیزات و ارتباطات ماهواره‌یی به تدریج در کشور رونق گرفته و به داخلی‌ها انتقال پیدا کند.

ایزدی در مورد کاربردهای ماهواره‌ی زهره، گفت: زهره برای ایجاد شبکه‌های خصوصی برای کاربران و سازمان‌های دولتی کاربرد داشته و درخواست‌هایی نیز به ما ارائه شده است، به عنوان نمونه صداوسیما از مشتریان عمده‌ی ما است تا 30 کانال استانی و 10 کانال ملی را از طریق ماهواره از تهران ارسال کند.

وی همچنین شرکت ارتباطات زیرساخت را از دیگر کاربران زهره دانست و افزود: شرکت زیرساخت مسؤولیت ارتباطات عمومی کشور را برعهده دارد و سایر ارگان‌ها مانند وزارت نفت، شرکت گاز و غیره نیز می‌توانند از ماهواره زهره استفاده کنند.

مدیر طرح مهندسی ارتباطات ماهواره‌یی زیرساخت همچنین خاطرنشان کرد: ایران می‌تواند با قیمت کمتر از 74 درصد قیمت ماهواره‌ی اول، ماهواره‌ی دیگری سفارش دهد تا در صورت افزایش نیازها از آن استفاده نمایند.

ایزدی در ادامه یادآور شد: ماهواره‌ی زهره برای پوشش داخل کشور از جمله طرح پیشخوان دولت به سرعت قابل استفاده بوده و تجهیزات مربوط می‌تواند بستر انتقال مناسبی برای خدمات‌رسانی دولت به روستاها و سازمان‌هایی مانند امداد و حوادث غیرمترقبه داشته باشد