گزارشی از فایننشال تایمز می‌گوید عربستان سعودی به تازگی مطالبه‌هایی را در ازای قراردادهای چند صد میلیون دلاری پیش روی شرکت‌های چینی گذاشته است و به نظر رویکردی را در پیش گرفته که چند دهه پیش از سمت چین شاهدش بودیم. شرکت‌های فناوری چینی در ازای قراردادهای بزرگی که با این کشور منعقد می‌کنند ملزم به سرمایه‌گذاری، آموزش و توسعه اکوسیستم سعودی هستند.

سرمایه‌گذاران بیشتر از طریق سرمایه‌گذاری مشترک به بازار سعودی دسترسی دارند و با اینکه یک دهه پیش حتی فعالان گمنام چینی هم به راحتی سرمایه سعودی را جذب خود می‌کردند، امروز جذب سرمایه با شروطی همراه است. برای مثال صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه تنها در صورتی به پول سعودی‌ها دسترسی دارند که ۳۰ درصد آن را در بازار عربستان سرمایه‌گذاری کنند. شرکت‌های طرف قرارداد هم باید بخشی از تمرکز خود را روی آموزش و سرمایه‌گذاری در داخل عربستان، و البته شروط دیگر بگذارند

از جمله فعالان چینی این کشور می‌توان به علی‌بابا و سنس‌تایم، ارائه دهنده سرویس هوش مصنوعی، اشاره کرد که در طی سه سال گذشته قراردادهایی به ارزش صدها میلیون دلار در این کشور حاشیه خلیج فارس منعقد کرده‌اند.

سعودی‌ها مطالبات خود از شرکای چینی را افزایش داده‌اند، دو شرکت فوق از طریق سرمایه‌گذاری‌های مشترک و تعهداتی برای آموزش نیروهای داخلی اجازه ورود به بازار عربستان را دریافت کرده‌اند و به گفته فعالان صنعتی برخی باید تخصص فنی را با شرکت‌های عربستانی به اشتراک بگذارند.

رویکرد امروز سعودی شبیه به ترفندی است که دهه‌ها پیش دولت‌های محلی چین به کار گرفتند و شرکت‌های بین‌المللی در ازای دسترسی به بازار چین ملزم به سرمایه‌گذاری و آموزش تیم‌های بومی شدند.

به گفته دو فرد مطلع، شرکت هوش مصنوعی سنس‌تایم پیروز قراردادی برای پروژه شهر آینده‌نگرانه نئوم شده و این در حالی است که ارزش سهام شرکت در پی کاهش درآمد داخلی ریزش داشته است.

بخش ابری علی‌بابا نیز در سال ۲۰۲۲ و از طریق یک سرمایه‌گذاری مشترک با گروه تلکام سعودی که روی پروژه‌های 5G با هواوی نیز همکاری کرده است، وارد این کشور شد و به «تقویت همکاری» در تحقیقات فناورانه متعهد شده است.

شرکت سنس‌تایم نیز ۲۰۷ میلیون دلار از SCAI (شرکت هوش مصنوعی عربستان) و متعلق به صندوق ثروت عمومی این کشور، دریافت کرده اما علاوه بر تعهداتی مبنی بر توسعه راه‌حل‌های هوش مصنوعی در خاورمیانه، باید استعداد‌های منطقه را پرورش داده و در صورتیکه شریک عربستانی پس از هفت سال موفق به عرضه عمومی نشد یا خریداری برای آن نبود، باید سهام آن را خریداری کند.

افزون بر این، چندین سرمایه‌گذار چینی می‌گویند هنگام آغاز صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه، همتایان سعودی تنها در صورتی مایل به سرمایه‌گذاری هستند که ۳۰ درصد از صندوق جدید صرف پروژه‌های داخل عربستان شود.

به گفته مدیران چینی، رویکرد امروز سعودی‌ها با یک دهه پیش فرق کرده است. در آن زمان حتی شرکت‌های چینی کم آوازه هم در این کشور پول زیادی را جذب خود می‌کردند. حالا سعودی‌ها برای توسعه صنعت هوش مصنوعی خود از بین بهترین‌های سیلیکون‌ولی و شنژن آنچه از نگاه آنها بهترین گزینه باشد را انتخاب می‌کنند.

با این حال از آنجایی که برخی از شرکت‌های آمریکایی به دلیل فشار‌های واشنگتن و یا احتمال درخواست‌های سعودی برای سانسور و اقداماتی از این قبیل تمایل کمتری به نسبت همتایان چینی خود برای فعالیت در این منطقه دارند. از این رو چندین پروژه سعودی از جمله یک مدل عربی زبان به نام AceGPT با دانشگاه هنگ‌کنگ، شنژن و موسسه تحقیقات کلکان داده شنژن ارائه شده‌اند.

اما در دیگر حوزه‌ها شرکت‌های غربی حضور فعال‌تری دارند و برای مثال شرکت آمریکایی Lucid (که البته از سوی صندوق ثروت عمومی عربستان نیز حمایت می‌شود) قرار است اولین کارخانه تولید خودرو را در جده احداث کند.

عربستان از سوی دیگر قراردادی به ارزش ۷ میلیارد دلار برای تبادل ارزی با چین، بزرگترین مشتری نفتی خود منعقد کرده، و درنتیجه به ذخیره زیادی از یوان دسترسی دارد که تحلیلگران معتقدند صرف خرید کالاها و خدمات چینی خواهد شد.