راه‌اندازی آزمایشگاه افزایش مهارت‌های کودکان در فضای مجازی
استادیار ایرانداک گفت:آزمایشگاه کودکان دیجیتال به منظور افزایش مهارت‌های مختلف کودکان از جمله تفکر انتقادی، حل مسئله، ایمنی در فضای مجازی در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات راه‌اندازی شد.
رضا حسان، استادیار پژوهشکده جامعه و اطلاعات پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) با اعلام خبر راه‌اندازی آزمایشگاه کودکان دیجیتال در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران گفت: این آزمایشگاه ماهیتی چندرشته‌ای و پژوهش‌محور دارد. ما در این آزمایشگاه به دنبال طراحی و ارزیابی راه‌حل‌ها و ابزارهایی برای بالا بردن شایستگی‌های دیجیتال در کودکان هستیم.
وی با بیان این‌که مصوبه تأسیس آزمایشگاه کودکان دیجیتال در سال ۱۴۰۲ دریافت شده است، تصریح کرد: هدف از راه‌اندازی این آزمایشگاه بالا بردن مهارت‌های مختلف مثل تفکر انتقادی، حل مسئله، ایمنی در فضای مجازی در کودکان است.
استادیار پژوهشکده جامعه و اطلاعات پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) اظهار کرد: فعالیت‌های این آزمایشگاه می‌تواند به امن‌تر و مطمئن‌تر شدن حضور کودکان در فضای مجازی منجر شود.
وی در مورد فعالیت‌های آینده آزمایشگاه کودکان دیجیتال گفت: بخشی از فعالیت‌هایی که در آینده قصد داریم در این آزمایشگاه انجام دهیم ساخت بازی‌های رومیزی (بوردگیم) و سایر محصولات پژوهش‌محور مانند کارگاه‌های آموزشی برای کودکان است. کودکان باید با حل مسئله آشنا باشند و از کنش‌گر غیر فعال در فضای مجازی به یک کنش‌گر فعال در فضای مجازی تبدیل شوند. در حال حاضر کودکان ما در فضای مجازی مصرف کننده ویدئوها یا بازی‌ها هستند ولی قصد داریم با برگزاری دوره‌ها، کارگاه‌ها استفاده از بازی‌های طراحی شده به یک کنش‌گر فعال و تولیدکننده محتوا تبدیل شوند.
حسان تاکید کرد: در قرن جدید در صورتی که کودکان تنها مصرف‌کننده باشند، جامعه ضربه می‌بیند. جامعه به کودکانی نیاز دارد که بتوانند راه‌حل ارائه کنند، مسئله حل کنند، جامعه را بسازند و فعال باشند و اگر کودکان این توانایی نداشته باشند جامعه دچار خسران خواهد شد.
وی با بیان این که کودکان در فضای مجازی بی‌پناه هستند، گفت: در موضوعات ساده‌ای مثل ایمنی در فضای مجازی، محتوای مناسبی وجود ندارد و پدران و مادران با آن آشنا نیستند. همین موضوع در آینده ضربه‌های عظیمی به جامعه وارد می‌کند. ما به دنبال این هستیم که این خلأ را پر کنیم و اگر دیگران به ما کمک کنند، می‌توانیم سریع‌تر این کار را انجام دهیم.
عضو هیات علمی ایرانداک درباره پژوهش‌محور بودن محتوای کارگاه‌های آموزشی و محصولات آزمایشگاه کودکان دیجیتال افزود: محتوای این کارگاه‌ها بر اساس پژوهش‌های پیشین که در دنیا انجام شده، تهیه میشود. پژوهش‌های زیادی در دنیا در مورد مهارت‌های کودکان در فضای مجازی انجام شده است ولی در کشور ما محتوای کاربردی زیادی در این زمینه وجود ندارد و فعلاً هدف ما تولید محتوای کاربردی و فعالیت‌های عملی از جمله توسعه بازی‌ها و کارگاه‌ها است.
وی با اشاره به بین‌رشته‌ای بودن این آزمایشگاه گفت: در این آزمایشگاه متخصصانی از رشته‌های فلسفه، فناوری اطلاعات، مدیریت فضای مجازی، رشته کامپیوتر، سیاستگذاری علمی، حضور دارند. ما به متخصصانی از رشته‌هایی مانند علوم تربیتی نیز نیاز داریم ولی با توجه به منابع مالی محدود تاکنون امکان جذب نیروی جدید وجود نداشته و تنها از متخصصان حاضر در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران استفاده شده است.
عضو هیات علمی پژوهشگاه ایرانداک با اشاره به طراحی پویش «ما می‌توانیم» برای معلمان مدارس، گفت: هدف از پویش «ما می‌توانیم» این است که دانش‌آموزان نسبت به جامعه خود حساس شوند. نگاه ما این است که بتوانیم این رویکرد را در مدارس ببریم تا دانش‌آموزان محروم‌ترین شهرهای کشور نیز بتوانند این آموزش‌ها را دریافت کنند.
وی ادامه داد: با توجه به این‌که پرورش مربی یک کار گران‌قیمت است، با آموزش مربی نمی‌توان به این هدف دست یافت؛ ولی می‌توان از ظرفیت آموزش و پرورش استفاده کرد. اگر بتوانیم با آموزش معلمان را به پویش «ما می‌توانیم» وارد کنیم، مؤثرتر خواهد بود. در حال حاضر سرفصل‌ها و فرآیندهای اولین پویش تدوین شده است، و به دنبال همکاری مانند آموزش و پرورش هستیم که بتوانیم کار را آغاز کنیم.
استادیار پژوهشکده جامعه و اطلاعات پژوهشگاه ایرانداک از آغاز طراحی مسابقه‌ای به نام «آینده‌ات را بساز» خبر داد و گفت: اگر کودکان نسبت به جامعه خود احساس مسئولیت کنند و حل مسئله را تمرین کنند، در فضای مجازی نیز می‌توانند حل مسئله کنند. هدف از طراحی مسابقه «آینده‌ات را بساز» این است که دانش‌آموزان در قالب یک کار گروهی برای حل یک مشکل جامعه و شهر محصول فناورانه‌ای ارائه کنند.
حسان در مورد روند فعلی برگزاری کارگاه‌ها و محصولات آزمایشگاه کودکان دیجیتال گفت: ما در حال رایزنی برای برگزاری کارگاه تجربه خلاقیت هستیم. محتوای این کارگاه آماده شده و با یکی از فرهنگسراها صحبت کردیم که با مدارس در این زمینه همکاری کند. محتوای پویش «ما می‌توانیم» نیز آماده شده و به دنبال پیدا کردن همکار برای عملی کردن آن هستیم.
وی ادامه داد: فعالیتی را نیز در شهر قم به عنوان پایلوت برای آموزش حل مسئله شروع کردیم در این مدرسه اتاق خلاقیت ایجاد کردیم که طرح درس آن را به معلمان دادیم تا اجرا کنند. امیدواریم به زودی با رایزنی با بخش‌های دیگر مانند آموزش و پرورش این اقدامات عملیاتی شود.