امكان مكالمه صوتي به عنوان مهم‌ترين خدمت صنعت تلفن همراه امروزه با ارائه خدمات جديد بتدريج مي‌رود تا حاشيه‌نشين بزرگ اين صنعت لقب بگيرد.

به گفته مديران شبكه‌هاي تلفن همراه نسبت خدمات ديتا به خدمات صوتي اين صنعت هم‌اكنون در جهان 80 به 20 است، يعني 80 درصد خدمات تلفن همراه ديتا و فقط 20 درصد صوتي است كه البته اين نسبت در كشور ما فعلا برعكس است. اين خدمات كه مي‌توانند در صنايع بسيار متنوع، براي توسعه بازار، با صرف هزينه بسيار‌كم ‌يا ناچيز مورد استفاده قرار گيرند، با نام خدمات ارزش افزوده (VAS) شناخته مي‌شوند. خدمات ارزش افزوده بطور ساده به تمامي سرويس‌هايي گفته مي‌شود كه بر بستر سرويس‌هاي پايه مانند پيام كوتاه، پيام چندرسانه‌اي (MMS)، ديتا و USSD ارائه مي‌شوند.

گذشته از اين ‌كه خود تلفن همراه چه كارايي‌هايي مي‌تواند داشته باشد مهم‌ترين بخش ارتباطي آن مربوط به خدماتي است كه از سوي اپراتورهاي تلفن همراه ارائه مي‌شود. يعني اگر شركت خدمات ارتباطي به شما سرويسي بدهد شما مي‌توانيد از آن استفاده كنيد، اما اگر هيچ شركتي به شما سرويس ندهد يا شما سيمكارتي داخل دستگاه خود نداشته باشيد عملا گوشي شما كارايي لازم را نخواهد داشت و صرفا به يك دستگاه پخش موسيقي ‌يا كنسول بازي تبديل مي‌شود.

خدمات قابل ارائه بر روي تلفن همراه از سوي شركت‌هاي ارتباطي را مي‌توان به دو دسته خدمات فعلي و خدمات آينده تقسيم‌بندي كرد كه به دليل فراواني اين خدمات تنها به خدمات شاخص اشاره خواهيم كرد. لازم به ذكر است هم‌اكنون شركت‌هاي ارائه خدمات تلفن همراه يا همان اپراتورهاي موبايل در سراسر جهان بيش از 2500 سرويس ارزش افزوده را ‌روي نسل سوم شبكه موبايل ارائه مي‌كنند، نسلي كه در بسياري از كشورهاي جهان روبه‌انقراض بوده و در ايران تازه در حال تولد است.

خدمات فعلي...

سرويس مكالمه صوتي و سرويس پيامك در ايران توسط تمام اپراتورها ارائه مي‌شود. سرويس پيام چندرسانه‌ايMMS نيز توسط سه اپراتور اصلي قابل ارائه است، اما عموما استقبال چنداني از اين سرويس نمي‌شود.

سرويس مكالمه تصويري تنها در نسل سوم و چهارم قابل ارائه است به همين جهت اپراتور سوم آن را ارائه مي‌دهد، اما شرط اين است كه هر دو نفر از سيمكارت‌هاي اين اپراتور استفاده كرده و گوشي‌هاي هر دو نيز داراي امكان مكالمه تصويري باشد و اضافه‌ بر اينها در محل حضور هر دو نفر بايد پوشش‌دهي شبكه كامل باشد.

سرويس خدمات ديتاي خارج از شبكه (اينترنت همراه) هم‌اكنون توسط سه اپراتور اصلي تلفن همراه ارائه مي‌شود. اين سرويس در نوع پايه يا GPRS امكان استفاده از اينترنت را تا سرعت 40 كيلوبيت بر ثانيه و در نوع پيشرفته‌تر يا EDGEبين 100 تا 300 كيلوبيت بر ثانيه به مشتركان ارائه مي‌كند. البته با تغييرات فني ممكن است اين سرعت‌ها كمي افزايش يابد، اما مهم چيزي است كه دريافت مي‌كنيد. در نسل سوم يا همان 3Gسرعت انتقال ديتا مي‌تواند تا حدود 20 مگابيت برسد، اما در هر حال اين سرعت نيز تابع قوانين و شرايط فني هر منطقه و اپراتور است. اپراتور سوم به عنوان تنها اپراتوري كه در حال حاضر مجوز ارائه خدمات نسل سوم تلفن همراه را در اختيار دارد، ‌ادعا مي‌كند مي‌تواند امكان انتقال ديتا تا هشت و حتي تا 42 مگابيت بر ثانيه را هم ارائه دهد.

اما سرويس ديتاي داخل شبكه كه بيشتر سرويس‌هاي موبايل بر روي آن ارائه مي‌شود با سرعت‌هاي بسيار بالايي قابل ارائه است و با بالاتر رفتن نسل‌هاي موبايل اين سرعت بسيار بالاتر مي‌رود. به عنوان مثال ايرانسل از سرويس نقشه مجازي خود رونمايي كرده است كه در آن مي‌توانيد به صورت آنلاين، اما بدون اينترنت از نقشه استفاده كنيد. به كمك اين سرويس مي‌توان در هر ساعت از شبانه‌روز از موقعيت مكاني اعضاي خانواده آگاه شد. به عنوان مثال والدين مي‌توانند در هر لحظه موقعيت فرزندان خود (كه قبلا در فهرست قرار گرفته) را تشخيص دهند و با اطمينان‌خاطر، از وضع كودكان خود آگاه شوند ‌يا موقعيت مكاني سالمندان را معين كنند.

خدمات متني هم مي‌تواند تجربه جالبي از خدمات موبايلي باشد كه شبيه پيامك است، اما با آن تفاوت دارد و لزوما داراي هزينه نيست. براي مثال مشتركان همراه اول مي‌توانند كد #123* و ايرانسلي‌ها #140* يا #130* را وارد نموده تا منوي خدمات قابل ارائه در اين زمينه برايشان ظاهر شود.

از سرويس‌هاي صوتي شامل پيام و نواي پيشواز كه توسط همراه اول و ايرانسل در حال ارائه است‌ يا سرويس‌هاي بسيار متنوعي كه بر روي خدمات پيامكي قابل ارائه است كه بي‌شك تا امروز صدها پيامك مانند دعوت به بازي پيامكي‌يا نظرسنجي و مسابقه و امثال آن برايتان ارسال شده است، غافل نباشيد زيرا بيشتر اين پيامك‌ها حتي دريافتشان براي شما هزينه‌ دارد .

يكي ديگر از سرويس‌هايي كه هر روز بر طرفداران آن افزوده شده و خدمات آن نيز افزايش مي‌يابد، سرويس موبايل بانك است. البته خدماتي كه بانك‌ها در اين زمينه ارائه مي‌دهند يكسان نيست، بعضي بانك‌ها كه از سيستم انفورماتيك منسجم‌تر و به‌روزتري برخوردار هستند خدمات بهتر و متنوعي را در زمينه موبايل بانكينگ ارائه مي‌دهند.

نكته مهم درخصوص استفاده از خدمات موبايل بانكينگ، بحث امنيت اين نوع خدمات است. شما با استفاده از اين خدمات در گوشي تلفن همراه خود عملا اطلاعات بانكي خودتان را در معرض دسترسي كساني قرار مي‌دهيد كه ممكن است به گوشي تلفن همراه شما دست پيدا كنند لذا بايد احتياط كامل را در اين رابطه رعايت كرد و چنانچه گوشي شما مفقود ‌يا سرقت شد بايد بلافاصله بانك مربوط‌ را در جريان قرار دهيد.

سرويس‌هاي آينده

پيامك صوتي. آهنگ و فيلم پيشواز تصويري. اينترنت تا 40 مگابايت، سيستم مكان‌نماي همراه، سيستم نمايش و كنترل لوازم منزل، تلويزيون تعاملي موبايلي، بازي‌هاي شبكه‌اي موبايلي، پزشك همراه (كه به پزشك امكان ويزيت و حتي تشخيص علائم حياتي مثل ضربان قلب و نبض و فشار خون فرد را مي‌دهد)، موسيقي زنده (كه امكان حضور چند ميليون نفر را به‌صورت زنده در يك كنسرت موبايلي فراهم مي‌كند) و هزاران سرويس ديگر كه شايد امروز به فكر ما هم نرسد در آينده نزديك قابل ارائه خواهند بود.

نسل چهارم(4G) تلفن همراه، خدماتي كه پس از نسل سوم هم‌اكنون در حال رشد و توسعه در سراسر جهان است. اين سلسله خدمات به دليل اشكالات و اقتصادي نبودن نسل سوم با سرعت بيشتري نسبت به نسل‌هاي قبلي در حال رشد است. نرخ انتقال داده در اين فناوري ۳۲۶ مگابيت در ثانيه براي بارگيري و ۸۶ مگابيت در ثانيه براي بارگذاري در طيف فركانسي ۲۰ مگاهرتز است.

معناي اين اعداد و ارقام آن است كه حدود ۴۰۰ كاربر به صورت همزمان در يك سلول مي‌توانند فعال و در عين حال متحرك باشند. در اين نسل ارتباط داخل شبكه تا يك گيگابايت هم قابل ارائه است و اين يعني اين‌ كه شما مي‌توانيد كنفرانس‌هاي ويدئويي چندنفره بدون تاخير و با بهترين كيفيت داشته باشيد و صدها فعاليت ديگر را در حين حركت انجام دهيد.

از بين رفتن سيمكارت‌ها نيز از تغييرات آينده موبايل‌ها خواهد بود كه ديگر شما در زير يك چتر بي‌سيم هستيد و نيازي به سيمكارت نداريد. راستي شما چقدر از سرويس‌هايي غير از خدمات صوتي و پيامك استفاده مي‌كنيد؟ آيا به اين فكر كرده‌ايد كه اين خدمات چه تسهيلاتي براي شما فراهم خواهند كرد ؟

سعيد نوري آزاد/ جام‌جم